<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>“Ngô vương cậy bá, tỏ hùng tài</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Tham uống Cô Tô chén rượu say</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Nào biết Tiền Đường vừng nguyệt sáng</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Đưa quân Việt đến tối hôm nay”.</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bài thơ vịnh sử của Hồ Tăng thời Đường đã khái quát gần như trọn vẹn hình tượng Ngô vương Phù Sai trong tâm thức của chúng ta hiện nay. Nhắc tới Phù Sai, ta nghĩ ngay đến một ông vua ngủ quên trong chiến thắng. Phù Sai sau khi đánh bại Câu Tiễn đã có thời cơ để thôn tính nước Việt, nhưng lại không làm. Câu Tiễn trở về nằm gai nếm mật, dâng Tây Thi cho Phù Sai. Phù Sai mê đắm sắc đẹp, làm quốc lực cạn kiệt, lại lên phía bắc giành quyền bá chủ, cuối cùng bị Câu Tiễn đánh úp, đất nước diệt vong. Nói đến Phù Sai là nói đến Tây Thi. Sắc đẹp của Tây Thi được xem là nguyên nhân quan trọng khiến Phù Sai thất bại.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/d6a7bde1c55696d1b83f1762663a72e7dc3da2a7173cbae16ff364de188c657c.jpg"alt="TayThi.jpg"style="max-width: 100%;"><span class="image-caption">Tranh vẽ Tây Thi trong sách "Họa lệ châu túy tú" của Hách Đạt Tư thời Thanh</span></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vấn đề nằm ở chỗ, đến tận đầu thời Tây Hán, Tư Mã Thiên soạn <i>Sử ký</i> không hề nhắc nhở gì đến vai trò của Tây Thi trong cuộc đối đầu Phù Sai – Câu Tiễn. Mạnh Tử, Tuân Tử, Trang Tử thời Chiến Quốc quả thực có nhắc đến mỹ nhân Tây Thi, nhưng không hề đề cập gì đến mối quan hệ giữa Tây Thi với Phù Sai, Phạm Lãi. Thậm chí trong <i>Quản tử</i> - quyển sách được cho là do Quản Trọng nước Tề biên soạn, sớm hơn thời Ngô vương Phù Sai – cũng đã nhắc đến Tây Thi. Vai trò của Tây Thi trong việc khiến Phù Sai diệt vong phải đến thời Đông Hán mới được nhắc đến trong cuốn <i>Ngô Việt xuân thu</i> và một số sách khác. Điều này khiến cho chúng ta phải đặt lại vấn đề vai trò của Tây Thi trong sự diệt vong của nước Ngô. Vậy cuộc đối đầu Phù Sai – Câu Tiễn đã được mô tả thế nào trong các tài liệu sớm nhất?</p></div><div class="block-wrapper" type="header"><h1>Vì sao Phù Sai tha cho Câu Tiễn?</h1></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đầu mối câu chuyện Phù Sai – Câu Tiễn bắt đầu từ thời tiên vương nước Ngô là Hạp Lư. Năm thứ 10 đời Hạp Lư, khi Hạp Lư đang đánh Sở, nước Việt đã kéo vào đánh nước Ngô. <i>Xuân Thu</i> của Khổng Tử chép rằng: “Ư Việt nhập Ngô” là nói đến trận chiến ấy. <i>Sử ký, Việt vương Câu Tiễn thế gia</i> cũng có nói thời Việt vương Doãn Thường đánh nhau với Ngô, nên hai bên ghét nhau. Năm đầu thời Việt vương Câu Tiễn, tức năm thứ 19 thời Ngô vương Hạp Lư, Hạp Lư nghe tin Doãn Thường đã chết, bèn cất quân đánh Ngô. Việt vương Câu Tiễn đem quân ra chống cự, đánh bại quân Ngô ở Túy Lý. Ngô vương Hạp Lư trúng tên vào chân, phải lui binh. Quân Việt truy kích đến Cô Tô. Hạp Lư vì vết thương này mà qua đời, nhưng trước đó đã kịp truyền vị cho Thái tử Phù Sai. Theo <i>Tả truyện</i> Phù Sai cho một người đứng ở sân. Mỗi lần ông ta đi qua, người đó đều nhắc chuyện Việt vương giết cha mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/4051d1599205f603e7893883d565003ec8d7ae6773321a29389b3665d3882571.png"alt="c2b1c1f50104ac9004137c22d55862e68e19dc4dd1a022fc32314304856ec0c7.png"style="max-width: 100%;"><span class="image-caption">Minh họa Ngô vương Phù Sai trong sách "Đông Chu liệt quốc chí"</span></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Phù Sai vì báo thù nên tích cực luyện binh. Năm thứ hai thời Ngô vương Phù Sai, Ngô và Việt giao chiến ở Phu Tiêu. <i>Sử ký, Việt vương Câu Tiễn thế gia</i> nói rõ rằng Câu Tiễn nghe nói Phù Sai luyện binh muốn báo thù nên đã đánh phủ đầu, bỏ mặc lời can gián của Phạm Lãi. <i>Tả truyện</i> nói rõ: “Ngô vương là Phù Sai đánh bại quân Việt ở Phu Tiêu, để báo trận Túy Lý xưa, rồi vào nước Việt. Vua Việt họp 5000 giáp binh, đủ giáp mộc, tại đất Cối Kê, rồi sai Đại phu Văn Chủng nói lót với Thái tể Phỉ (đại thần nước Ngô) để xin cho vua Ngô hòa”. Điều này cho thấy thực lực của Câu Tiễn chưa đến nỗi kiệt quệ. Tư Mã Thiên đã tô đậm tình thế khốn đốn đó bằng cách nói quân Ngô vây Câu Tiễn ở Cối Kê. Phù Sai cuối cùng đã đồng ý hòa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Quyết định của Phù Sai đã bị Ngũ Tử Tư cực lực phản đối. Ông ta dẫn ra sự tích Hữu Quá diệt Hạ, rồi Thiếu Khang bằng một lực lượng nhỏ bé đã quật khởi lại. Ông kết luận: “Nay Ngô không bằng cương thổ của Hữu Quá, mà Câu Tiễn còn lớn tuổi hơn Thiếu Khang. Nay không nhân lúc này mà diệt đi, lại còn khoan thứ, chẳng phải cũng là họa sao?”. Ngày nay ta cảm thấy lời nói của Ngũ Tử Tư là chính xác, nhưng nếu xét tình thế chính trị lúc đó thì không phải như vậy. Thứ nhất, đây là chiến dịch mà nước Ngô tự vệ rồi phản công, nghĩa là thiếu hẳn sự chuẩn bị đầy đủ. Nước Việt cũng mới chỉ thua một trận. Câu Tiễn cũng thề nếu không được hòa thì sẽ tử chiến. Về căn bản Ngô không sẵn sàng để đối diện với nước Việt trường kỳ kháng chiến. Thứ hai, thời Xuân Thu, việc diệt một nước không phải là chuyện dễ. Các nước nhỏ như Lỗ, Tống, Vệ, Trần, Sái đều bị thua rất nhiều trận, nhưng cũng không dễ dàng mất nước. Chiến tranh thường kết thúc bằng một hiệp định hòa bình. Thứ ba, nước Ngô từ sau chiến dịch đánh Sở phải đối diện với nguy cơ từ Sở và đồng minh của Sở. Bản thân xu thế của nước Ngô từ thời Hạp Lư cũng là Bắc tiến, hòng trục lộc Trung Nguyên. Quay mặt về nam không phù hợp với xu thế đó. Xét tình thế chính trị nước Ngô lúc đó, kết thúc chiến tranh với Việt bằng một hiệp nghị hòa bình và để nước Việt xưng thần với Ngô là quyết định phù hợp hơn. Điều này cũng giống như tính toán của Gia Cát Lượng: thu hàng Mạnh Hoạch ở phía nam, rồi sau mới lên đánh Ngụy ở phía bắc.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/d972e0d89f8e232c8992f21e644bfd33123c55cb9bbae3956508cd30a1a2f207.png"alt="NguTuTu.png"style="max-width: 100%;"><span class="image-caption">Minh họa Ngũ Tử Tư trong "Thánh quân hiền thần toàn thân tượng sách"</span></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Ngô Việt xuân thu</i> thời Đông Hán kể ra một câu chuyện hết sức lâm li về việc Câu Tiễn sang làm nô lệ ở Ngô mấy năm, nếm phân cho Phù Sai, rồi được Phù Sai thả về. Kỳ thực đó có thể toàn là lời tiểu thuyết. <i>Sử ký, Việt vương Câu Tiễn thế gia</i> nói: “Ngô vương không nghe (lời Ngũ Tử Tư), cuối cùng tha cho Việt, bãi binh quay về… Ngô đã tha Việt, Việt vương Câu Tiễn về nước”. Sau khi về nước, Câu Tiễn “ủy thác việc nước cho Đại phu Chủng, mà sai Phạm Lãi và Đại phu Chá Kê đi bày tỏ thành ý, làm con tin ở Ngô. Được hai năm thì Ngô cho Lãi về”. Câu Tiễn căn bản không hề làm con tin ở nước Ngô.</p></div><div class="block-wrapper" type="header"><h1>Phù Sai có lơ là nước Việt hay không?</h1></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Theo <i>Tả truyện</i>, Ngô và Việt giảng hòa vào tháng ba năm thứ hai đời Ngô vương Phù Sai (năm thứ ba đời Việt vương Câu Tiễn). Tháng tám cùng năm, Phù Sai kéo quân lên phía bắc, tiến đánh nước Trần. Nguyên nhân là vào thời Ngô vương Hạp Lư đánh Sở, có gọi Trần Hoài công tới giúp. Trần Hoài công không đáp ứng lời yêu cầu đó. Chiến dịch này chắc cũng là để đáp trả hành động của Sở và các đồng minh Trần, Tùy, Hứa cùng tiến đánh nước Sái hồi đầu năm (lúc Hạp Lư đánh Sở, nước Sái đã giúp Ngô, nên bị Sở báo thù) khiến dân Sái phải chạy sang Ngô xin đất để dời nước. Điều đó cho thấy áp lực phía bắc nước Ngô là hết sức đáng lo ngại. Nước Ngô không có thời gian rảnh để dây dưa với nước Việt.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Năm thứ ba thời Ngô vương Phù Sai, Phù Sai lại ép dời nước Sái đi chỗ khác. Năm thứ bảy, Phù Sai lại xuất quân đánh Trần. Năm thứ tám, Phù Sai họp mặt với Lỗ Ai công ở đất Tắng (<i>Sử ký</i> chép nhầm vào năm thứ 7). Liền đó, Lỗ đánh nước Châu, bắt Châu tử tên là Ích. Nước Châu cầu cứu với Ngô. Vì thế, năm thứ 9, Phù Sai tiến đánh nước Lỗ. Lỗ thua trận. Phù Sai lại cùng nước Lỗ ăn thề rồi bãi binh. Tề Điệu công nhân đó lại xin Ngô hiệp trợ đánh Lỗ. Phù Sai đồng ý, nhưng rồi Tề và Lỗ lại hòa nhau. Tề sai sứ sang từ khước quân Ngô. Phù Sai đáp rằng: “Năm ngoái, tôi đã thuận giúp nhà vua. Nay nhà vua lại đổi ý kiến. Tôi biết thế nào mà tuân lệnh. Để tôi đem quân tới hỏi rõ biết ý nhà vua”. Khi đó là mùa xuân năm thứ 10 đời Ngô vương Phù Sai. Năm đó, Ngô đắp thành bên sông Hán và toan thông sông Trường Giang với Hoài Hà, để tiến lên phía bắc. Mùa đông, Phù Sai cho sứ sang giục nước Lỗ chuẩn bị quân đội để đánh Tề.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/6f3e62987747af7015dddb027ef73378de33a8bec5052600d7b7fd54ee15d9a5.jpg"alt="VietvuongCauTien.jpg"style="max-width: 100%;"><span class="image-caption">Minh họa Việt vương Câu Tiễn trong sách "Đông Chu liệt quốc chí"</span></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trong khi Phù Sai chăm chăm bắc tiến thì Câu Tiễn ở sau lưng Phù Sai để mài dao. <i>Sử ký, Việt vương Câu Tiễn thế gia</i> chép: “Câu Tiễn từ Cối Kê về, trong vòng bảy năm, chăm lo cho sĩ, dân, muốn dùng để báo thù Ngô”. Đại phu Phùng Đồng can ngăn, khuyên tiếp tục nuôi dưỡng lực lượng, giao thiệp với Tề, Sở, Tấn, hình thành cục diện “ba nước đánh Ngô, Việt thừa cơ hội”. Tính theo thời gian thì việc này diễn ra vào lúc Phù Sai đem quân đánh nước Lỗ. Lúc đó nước Việt đã có ý định thừa cơ đánh úp phía sau. Hai năm sau, Phù Sai toan đánh Tề. Ngũ Tử Tư can: “Thần nghe nói Câu Tiễn ăn không cần ngon, cùng trăm họ chung sướng khổ. Người này không chết, ắt gây họa cho nước. Ngô có Việt như bệnh trong tim ruột. Tề với Ngô như là ghẻ lở thôi. Xin vương bỏ Tề mà đánh Việt”. Kết quả Ngô vương Phù Sai không nghe lời.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tư Mã Thiên biên soạn <i>Việt vương Câu Tiễn thế gia</i>, cố tình tạo ra cảm giác Phù Sai không nhận thức được mối lo từ phía Câu Tiễn. Kỳ thực, ở một thiên truyện khác, Tư Mã Thiên lại cho thấy rằng Phù Sai hoàn toàn hiểu rõ động thái của nước Việt. Trước chiến dịch này, khi có người khuyên Phù Sai đánh Tề, ông ta đã trả lời: “Ta từng cùng Việt giao chiến, khốn họ ở Cối Kê. Việt vương khổ thân nuôi kẻ sĩ, có lòng báo thù ta. Thầy đợi ta đánh Việt rồi sẽ nghe lời thầy”. Nói cách khác, những trò mèo nếm mật nằm gai của Câu Tiễn, Phạm Lãi không hề qua mắt được Phù Sai. Nếu lúc đó Phù Sai tiến đánh nước Việt thì bây giờ chúng ta sẽ đồng thanh lên án Câu Tiễn hoang dâm, say mê sắc đẹp của Tây Thi, nghe lời gian thần Phạm Lãi, khiến cho nước Việt diệt vong. Đến lúc đó dù có một ngàn Tây Thi cũng không cứu nổi nước Việt. Điều thú vị là người cứu nguy cho nước Việt không phải là một người con gái nghiêng nước nghiêng thành, mà là một ông già nhăn nheo trán dồ mà ta hay gọi là Khổng phu tử.</p></div><div class="block-wrapper" type="header"><h1>Lợi mình hại người, Khổng Tử tiêu diệt nước Ngô</h1></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Sử ký, Trọng Ni đệ tử liệt truyện</i> chép rằng Điền Thường muốn làm loạn nước Tề, nhưng sợ các họ Cao, Quốc, Bào, Yến, vì thế muốn dời quân của họ đi đánh nước Lỗ. Khổng Tử nghe tin này, bèn hỏi các môn đệ xem ai có thể đi cứu Lỗ. Tử Lộ, Tử Trương, Tử Thạch lần lượt xin đi. Khổng Tử đều không cho. Đến lượt Tử Cống xin đi, Khổng Tử đồng ý.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/56cd912a851ad5d9fcb5c5fd94af08bc7b76d56cd26a614f6a1b0a8062bc2365.jpg"alt="TuCong.jpg"style="max-width: 100%;"><span class="image-caption">Minh họa Tử Cống trong "Chí thánh tiên hiền bán thân tượng sách"</span></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tử Cống sang Tề, khuyên Điền Thường đừng đánh Lỗ mà nên đánh Ngô. Đánh Lỗ dễ thắng nên thế lực của kẻ thù Điền Thường sẽ tăng cao. Ngô mạnh, đánh Ngô thua thì “dân chết ở ngoài, đại thần trống rỗng bên trong (vì thua chết rồi), thế là ngài trên không có cường thần đối địch, dưới không có lỗi với dân chúng, khiến chủ cô lập mà người khống chế Tề chỉ có mình ngài”. Điền Thường khen hay, nhưng không có lý do để chuyển quân từ Lỗ sang Ngô. Tử Cống lại sang nước Ngô khích Phù Sai đánh Tề.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tử Cống sang Ngô thuyết phục Phù Sai giúp Lỗ đánh Tề, “vỗ về chư hầu trên sông Tứ, trừ bạo Tề để phục cường Tấn”. Mục tiêu cuối cùng chính là xưng bá. Phù Sai đã đáp lại Tử Cống như ta đã biết: Việt muốn báo thù Ngô, Phù Sai sẽ đánh Việt trước rồi mới đánh Tề. Tử Cống lại hiến kế, xin sang bảo nước Việt đem hết binh trong nước theo Ngô đánh Tề. Nước Việt một khi trống rỗng. Ngô sẽ không lo gì nữa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tử Cống sang Việt, lại đem hết suy nghĩ trong lòng Phù Sai nói lại cho Câu Tiễn. Câu Tiễn sụp lạy lia lịa, xin hỏi kế sách. Tử Cống khuyên nên đem quân giúp Ngô, dùng lời lẽ nhún nhường và quà biếu hậu hĩnh để nước Ngô yên lòng. Tử Cống còn nói: Ngô đánh Tề mà thua thì lợi cho nước Việt, đánh thắng thì sẽ chuyển quân đánh Tấn. Tử Cống sẽ đi sang dặn vua Tấn chuẩn bị trước, để đánh nước Ngô. Câu Tiễn đồng ý, bèn xuất ba ngàn quân giúp Ngô.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giải quyết được mối lo về nước Việt, Phù Sai bèn đưa quân đánh Tề. Năm thứ 10, Phù Sai hội cùng ba nước Lỗ, Châu, Đàm tiến đánh nước Tề. Năm thứ 11, Ngô và Lỗ lại đánh Tề, đại phá quân Tề ở Ngải Lăng. Phù Sai từ đó mới giải bỏ sự phòng bị với nước Việt, tích cực lên bắc giành quyền bá chủ. Ngũ Tử Tư chủ trương "diệt Việt" thất thế trước Bá Phỉ chủ trương "hòa Việt", cuối cùng bị ban chết. Năm thứ 14, Phù Sai tới Hoàng Trì giành minh chủ với nước Tấn. Câu Tiễn thừa cơ đánh úp, phá quốc đô nước Ngô. Câu Tiễn còn thắng lớn hơn cả Phù Sai năm đó, nhưng cũng phải làm như Phù Sai, liên hòa với nước Ngô. Năm thứ 18, Việt lại tới đánh Ngô. Năm thứ 20 lại đánh lần nữa. Lần này chiến sự kéo dài tận ba năm, cuối cùng mới diệt được nước Ngô.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/616309015d71d4b87686cce5d810ee09fa8cb0cfc33d301b9b9e2267a3169444.png"alt="GuongdongTayThi.png"style="max-width: 100%;"><span class="image-caption">Gương đồng thời Hậu Hán - Tam Quốc. Từ hướng 12 giờ, theo chiều kim đồng hồ: Ngũ Tử Tư, Việt vương và Phạm Lãi, hai người con gái và Ngô vương Phù Sai.</span></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngô vương Phù Sai anh minh một đời. Ông ta đối phó hạng Câu Tiễn, Phạm Lãi thì thừa sức. Nhưng đối phó liên hoàn kế của học trò Khổng Tử thì phải thúc thủ hoàn toàn. Phù Sai đâu có ngờ thánh nhân mà lại chơi đâm sau lưng mình!&nbsp;</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Việt Nam – một trong những quốc gia uống cà phê nhiều nhất châu Á, với văn hoá cà phê vỉa hè độc đáo, cà phê sữa đá đậm đặc, cà phê trứng sóng mịn, cà phê phin chậm rãi... Chúng ta pha cà phê rất ngon. Nhưng đã bao giờ bạn tự hỏi: Ai là người Việt đầu tiên pha một ly cà phê? Ai là người đầu tiên ngồi xuống và nhâm nhi nó trong sự tĩnh lặng như một nghi lễ? Không ai biết. Và cũng chẳng có bức tượng nào dựng lên cho người pha chế đầu tiên.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/52b49883bb73ccdbaf40e0ec300bbfa117f01ddf196e0e7b9d38e909f7228fd4.jpg"alt="508150363_1617026148976441_7642489996275536483_n.jpg"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cũng như cách hạt cà phê đến với Việt Nam: lặng lẽ và đầy nhân duyên.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Năm 1857, các linh mục truyền giáo người Pháp mang theo giống cà phê Arabica đến Việt Nam, gieo trồng nơi vườn các tu viện miền Trung. Họ không mang nó đến để buôn bán, mà đơn giản là để sống – và tỉnh táo – trong những vùng đất xa xôi, khi lời cầu nguyện cần một ly cà phê nóng đồng hành.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Gần 70 năm sau, một người Pháp khác cũng mang cà phê vào lòng đất Việt, nhưng với một lý do khác: niềm tin vào nông nghiệp. Tên ông là Eugène Poilane, sinh năm 1888, từng là lính pháo binh, rồi trở thành nhà thực vật học, và đặc biệt – học trò thân tín của bác sĩ – nhà thám hiểm huyền thoại Alexandre Yersin.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Yersin gieo khoa học lên cao nguyên Lâm Viên, mang giống quinquina và cao su đến Đông Dương. Còn Poilane – theo bước người thầy – mang đến nhiều hơn một giống cây: ông mang cả một hệ sinh thái nông nghiệp ôn đới đến rừng núi nhiệt đới Việt Nam.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tại đồn điền ở Khe Sanh, năm 1926, Poilane gieo trồng cà phê Arabica Typica (giống Chiari), nhưng không dừng lại ở đó. Ông mang đến:</p></div><div class="block-wrapper" type="list"><ul list-style="unordered" class="list-items list-items-parent"><li class="list-item"><div class="item-content">Giống mận, mơ, đào từ Pháp và vùng cận nhiệt, trồng thử nghiệm ở các vùng cao lạnh như Lào Cai, Hà Giang, Đà Lạt. </div></li><li class="list-item"><div class="item-content">Cây hồ tiêu, các loại quế, hồi, và gỗ quý như lim, dổi, trắc – được thu thập, nghiên cứu và nhân giống. </div></li><li class="list-item"><div class="item-content">Cây lấy tinh dầu, cây thuốc, cây ăn quả bản địa và du nhập, nhằm tìm hiểu khả năng phát triển nông nghiệp bản xứ. </div></li></ul></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không chỉ trồng – ông còn sưu tầm hơn 36.000 mẫu thực vật Đông Dương, gửi về Trung tâm Thực vật học Paris. Nhiều loài cây sau này được đặt theo tên ông, ví dụ: Nepenthes poilanei – loài nắp ấm quý hiếm ở Việt Nam.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Poilane chính là người làm cầu nối giữa khoa học thực vật châu Âu và sự phong phú sinh học của Đông Dương.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhưng chính cà phê là di sản sâu nhất của ông với Việt Nam.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cà phê Arabica ở Khe Sanh – cao 400m, đất đỏ, khí hậu lạnh sương – phát triển vượt bậc dưới tay ông và người dân địa phương. Đồn điền của ông trở thành nền móng cho ngành cà phê đặc sản Arabica tại Quảng Trị, trước khi lan sang Lào và vùng núi phía Bắc.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ông sống như người Việt, lấy vợ Việt, có con, ở lại nơi ông chọn làm đất tâm linh. Và ông cũng chết như một người Việt: bị phục kích trong chiến tranh năm 1964, không trở về Pháp, mà nằm lại giữa rừng xanh đã từng mọc lên từ tay ông.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/809bd5263109d30830b4ab97948cb863a1598648846eaece40f3b4b928acd3e1.jpg"alt="508336455_1617259562286433_7194097272592698719_n.jpg"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chúng ta không nhớ ai là người đầu tiên pha cà phê ở Việt Nam. Nhưng ta biết rõ ai đã gieo trồng cả một nền văn hóa cà phê Arabica vào đất đỏ núi rừng – đó là Eugène Poilane. Và trước ông, là những linh mục vô danh, gieo niềm tin bằng cả Thánh Kinh lẫn hạt giống.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Từ đức tin đến lao động, từ Chúa đến đất, từ Pháp đến Việt Nam – hành trình của cà phê là hành trình của ký ức lặng lẽ. Và hôm nay, mỗi khi ta nhấp một ngụm cà phê phin nhỏ giọt, chậm rãi giữa phố phường Sài Gòn hay bên đồi Khe Sanh mù sương, ta đang tiếp nối một mạch sống thầm nhưng bền vững.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Một ly cà phê – không chỉ đắng, mà còn dày dặn thời gian.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="header"><h3>Tài liệu tham khảo:</h3></div><div class="block-wrapper" type="list"><ol list-style="ordered" class="list-items list-items-parent"><li class="list-item"><div class="item-content">Lecourrier.vn – Le prince Patrick-Édouard Bloch: De ses souvenirs avec son père empereur au souhait de retour aux origines → Bài phỏng vấn có đề cập đến lịch sử nông nghiệp thời Đông Dương và vai trò của người Pháp tại Việt Nam. <a>https://lecourrier.vn/le-prince-patrick-edouard-bloch-de-ses-souvenirs-avec-son-pere-empereur-au-souhait-de-retour-aux-origines/1282339.html</a> </div></li><li class="list-item"><div class="item-content">“Le rôle de M. Eugène Poilane dans l'introduction du caféier au Vietnam”, Archives de l’Indochine, Paris, 1932. (Vai trò của Poilane trong việc đưa giống cà phê Typica đến Việt Nam – tài liệu lưu trữ Viện Viễn Đông Bác Cổ.) </div></li><li class="list-item"><div class="item-content">Nguyễn Văn Chính (2018), “Lịch sử cây cà phê Việt Nam”, NXB Tổng hợp TP.HCM. (Tác phẩm khảo cứu chi tiết các giống cà phê và lịch sử đồn điền thời Pháp.) </div></li><li class="list-item"><div class="item-content">Trung tâm Bảo tồn Thực vật IRD (Pháp) – Hồ sơ 36.000 mẫu thực vật do Poilane gửi từ Đông Dương (1915–1945). </div></li><li class="list-item"><div class="item-content">Sách “Alexandre Yersin – Người Á Đông da trắng” của Patrick Deville – nêu rõ ảnh hưởng của Yersin đến thế hệ học trò như Poilane. </div></li></ol></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Phần 1:&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;-Tháng 4, năm 1984-&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Tôi đang nhìn vào một tấm gương, thấy chính mình đang phản chiếu bên trong đó, tôi mặc một bộ quân phục màu xanh, gương mặt khá hốc hác, tôi tự hỏi rằng mình đang làm gì vậy?&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Phía sau lưng tôi là một người đàn ông da ngăm đen, tóc xoăn, cắt ngắn. Người đàn ông nói điều gì đó mà tôi không nghe rõ, tay thì liếng thoắng chuẩn bị kéo, lược, và dao cạo. Phải rồi, mình đang đi hớt tóc, sao ban nãy mình lại hỏi một câu ngớ ngẩn vậy chứ? &nbsp; &nbsp;Tiếng kéo nhấp loẹt xoẹt vang lên đều đều, suốt quá trình người đàn ông vẫn luôn miệng nói chuyện.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p> &nbsp;‘Quái lạ! Sao mình không nghe thấy ông ta nói gì hết?’ &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Dường như những lời người thợ nói ra đã rơi vào một vùng không gian nào đó. Trong đầu tôi vang lên từng đợt ong ong cực kỳ khó chịu, giống như một cái thâu băng đang hát nhưng lỡ tay rà trật đài vậy. &nbsp;Sau một hồi thì cũng tới khâu cuối cùng, cạo lông mặt. Thật tình, bây giờ tôi chỉ muốn mau mau về để còn nghỉ ngơi, chịu đựng tiếng ồn trong đầu từ nãy đến giờ là quá sức với tôi rồi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhưng mà về đâu mới được? Ôi mình lại hỏi một câu hỏi ngớ ngẩn rồi, tất nhiên là về...về...(?) Thôi kệ đi, chuyện đó tính sau, giờ thì tập trung đừng di chuyển để ông ta làm cho xong đã. </p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Tiếng lưỡi dao cạo ma sát với cục đá mài nghe xoẹt xoẹt, nước trong bình xịt cứ phun vào đầu và mặt tôi tới tấp. Đặt bình xịt xuống, người đàn ông kề dao vào trán, da tôi cảm nhận được cái lạnh của kim loại, da gà da vịt nổi lên từng đợt bởi một cảm giác sợ hãi vô hình. Rẹt rẹt, lưỡi dao đi đến đâu thì âm thanh kéo theo đến đó, tay người đàn ông mân mê khuôn mặt của tôi.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Bất chợt bàn tay đó siết mạnh, bóp lấy nửa trên khiến tầm nhìn bị che lấp. Tôi cố vùng dậy khỏi người đàn ông nhưng điều kì lạ là tôi có cố cách mấy thì cơ thể vẫn chẳng hề di chuyển xíu nào. Tay chân như mất cảm giác, chúng không chịu di chuyển theo ý muốn của tôi, quá hoảng sợ, mồ hôi tuông ra như tắm, tôi cố hét lên thật to nhưng những người xung quanh dường như không nghe thấy. &nbsp; &nbsp; &nbsp;Nhưng rồi, cảm nhận được một cái lạnh thấu xương-lưỡi dao đang nằm dưới cổ. &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;“Không thể nào!” &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Tôi tự nhủ. &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;“Roẹt” một tiếng, tôi thấy cổ mình ấm quá, sao hít thở lại khó khăn thế? Bàn tay siết chặt ban nãy cũng dần thả lỏng, lấy lại tầm nhìn, tôi thấy tấm gương ban đầu bây giờ chỉ toàn màu đỏ, quái lạ! Chỗ cần cổ, ban nãy còn thấy ấm áp lắm mà? Sao bây giờ lại lạnh lẽo thế?&nbsp; Ngước lên lần nữa, lúc này tấm gương mặc dù vẫn còn đỏ nhưng đã có thể soi được. Cái gì kia? Cổ tôi bị sao vậy nè, rồi cái thứ nước màu đỏ văng tung tóe đó là sao? Đương lúc hoảng loạn thì bất chợt bên tai nghe được tiếng của người thợ hớt tóc, không phải tiếng nói chuyện rôm rả mà là tiếng cười đầy vẻ biến thái, man rợ. &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Một lần nữa, hắn túm lấy cổ tôi, lưỡi dao cạo thi nhau rạch những đường dài trên khuôn mặt ngơ ngác, kèm theo đó là tiếng cười như xé rách màng nhĩ, xé rách cả tinh thần.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp; &nbsp;“Đau, đau quá! Trời ơi đau quá! Má ơi, má Sáu ơi cứu con!!!” &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi gào thét trong tâm trí, cố gắng đánh thức cái đầu óc đang trống rỗng này. Và ngay lúc tôi cảm giác rằng mình sắp đái ra quần thì trong đầu tôi lại văng vẳng một âm thanh, à không, là một giọng nói mới đúng :</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>”Dậy được rồi, thức dậy đi!”&nbsp; &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp; &nbsp; &nbsp; Phần 2: &nbsp;Tôi bừng tỉnh, như người sắp chết đuối được đưa lên khỏi mặt nước kịp thời. Ngớp lấy từng họng không khí một cách gấp gáp, hô hấp một cách nặng nề. &nbsp; ‘Đau đầu quá’ Dường như tôi đang nằm sấp, trong một không gian ẩm ướt, khá hẹp. Mở mắt ra nhìn, tôi thấy xung quanh tối đen như mực, tầm mắt nằm ở một vị trí thấp. Trời thì đang mưa rỉ rả, từng giọt mưa rơi lộp độp làm cho những bẹ dương xỉ nơi mắt tôi nhìn thấy lắc lư trong màn đêm. Tôi thử cựa quậy, giơ bàn tay lên một cách khó nhọc, cố gắng bò ra khỏi chỗ ban nãy. Cũng may, đất xung quanh khá là xốp nên việc chui ra rất dễ dàng, tôi để ý thấy ban nãy mình nằm trong một thân cây mục cỡ 4 người ôm, có một vết nứt khá rộng đủ cho tôi nằm vừa bên trong, lại nằm dưới 1 gò đất cao. Nếu không nhìn kỹ thì khó phát hiện được, nhất là trong tình cảnh như bây giờ. &nbsp; Tình trạng của tôi hiện giờ cũng không biết phải diễn tả như thế nào, đầu thì đau như búa bổ, bàn chân nóng như lửa đốt nhưng phần thân trên lại cảm thấy lạnh thấu xương. Tôi bất giác rung lên bần bật, tay quơ lấy một nhánh cây khô ở gần làm gậy, chống từng bước khó nhọc để di chuyển. Vậy tại sao tôi lại rơi vào hoàn cảnh này?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi cố nhớ lại những gì đã diễn ra... &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chiến Trường Campuchia, Santuk: </p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>“ Bảy! Ra thị trấn mua mấy món lặt vặt đi mày, tớ ghi hết trong giấy rồi, có dư chút đỉnh thì mua thêm một bánh thuốc về hút chơi!” </p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Kiểu xưng hô kì lạ này là của anh Sẵn tiểu đội trưởng. &nbsp; Hôm nay tới lượt tôi đi mua nhu yếu phẩm. Tôi lật đật mặc vội bộ quân phục, bên hông vắt theo một khẩu K54 đề phòng trường hợp bất trắc. Vâỵ tại sao lại phải mặc quân phục gây chú ý như vậy mà không phải thường phục? Một phần là vì dân thấy quân mình thì thương lắm, mua đồ thì thường được cho luôn, có bán thì giá cũng rẻ hơn bán cho người thường. Với lại mặc thường phục mà đem theo súng lỡ bị nghi là Polpot thì lại chết dở. &nbsp;Chỗ đóng quân cũng khá xa thị trấn, đạp xe bở hơi tai mới đến nơi. Xe quân dụng thì trừ khi đi “càn” thì mới dùng tới.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thú thật, ở lâu trong rừng rú thì tôi khá “thèm” hơi người, cũng có đôi lúc tôi lén anh em chạy xuống thị trấn chơi, gần sáng lại chạy về. Lén lút, cực khổ vậy mà lại vui. &nbsp; Mua xong hết những thứ cần thiết thì tôi dắt xe ra về. Leo lên xe, với cơ thể đói ăn, thiếu dinh dưỡng này thì việc đạp cái xe chất đồ lỉnh kỉnh này chính là một cực hình. Mồ hôi mẹ mồ hôi con thi nhau chạy đua trên sóng mũi, trên mi mắt của tôi, vừa mệt vừa cay mắt thì thật sự là tôi muốn quăng cái xe này rồi đi bộ về cho rồi. </p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp; Ra khỏi thị trấn, tiến vào con đường mòn, đạp thêm một hồi thì tôi thâý có gì đó sai sai, tôi khá chắc chắn về con đường mà dù có đi thầm lúc đêm khuya thì mình cũng không bao giờ lạc được, nhưng bây giờ có vẻ như tôi lạc thật rồi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p> ‘Quái lạ, hổng lẽ do mình mệt nên hoa mắt đi sai đường hay sao? Không thể nào! Đường về đơn vị chỉ có duy nhất 1 đường này thôi mà?’ &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi cố xác nhận lại một lần nữa để chắc chắn rằng mình không bị lạc, vì đơn vị của tôi không tới mức phải giấu vị trí như các đơn vị tác chiến khác nên đường đi cũng không quá ngoằn ngoèo hay nhiều đường giả.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thật kỳ lạ... &nbsp;Dắt xe đi thêm một đoạn, con đường mòn ban nãy đã biến mất lúc nào không hay, dưới chân tôi bây giờ là những ngọn cỏ cao quá gối, cũng may là mang giày bốt nên không sợ rắn rết “thừa nước đục thả câu”. &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Chợt tai tôi nghe một âm thanh kì lạ, giống như tiếng con nít khóc ré lên xong ngưng bặc, tôi cảm giác được nơi phát ra âm thanh không quá xa, khoảng trăm bước chân từ hướng tay trái của tôi. Đặt xe nằm xuống đám cỏ một cách cẩn thận, tôi rón rén bước từng bước thật chậm, quan sát dưới mặt đất đề phòng có mìn hay bẫy rập gì không, tay thì vén cỏ sang hai bên nhẹ nhàng, tránh phát ra tiếng động. Tim tôi đập như trống trận trong lồng ngực, bởi sơ sẩy dù chỉ là một chút thì cái mạng quèn này coi như xong. Gần đến nơi, âm thanh càng hỗn tạp hơn, dường như không phải một mà là rất nhiều con nít, chúng đang khóc, đang hoảng loạng. Tôi nép mình vào một thân cây dầu khá to, lấy đất dưới chân trét lên mặt, lên tay, mục đích để ngụy trang rồi mới ló ra nhìn xem chuyện gì đang xảy ra. &nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đập vào mắt tôi là khung cảnh tầm chục đứa nhỏ bị nhét vải vào miệng, tay bị trói ké. Nằm la liệt dưới đất, xung quanh có khoảng bảy người để đầu trần, quần vải xăn tới gối, tay lăm lăm súng ống. Để ý thì thấy có vài khẩu M16-hàng Mỹ và Type 56, loại súng do Trung Quốc cải tiến từ AK-47, và nhiều dao rựa, mã tấu. Hai tên trong đó đứng gần một gốc bạch đàng bự tổ chảng, trên đó vương vãi thứ dịch đỏ, trắng lẫn lộn. Dưới gốc là xác hai đứa nhỏ với phần đầu không còn nguyên vẹn, mềm nhũn như ruột xe không được bơm hơi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p> &nbsp;‘ Má nó! Ác quá!’ </p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi cắn răng, tự nhủ. Một thằng đứng gần tụi nhỏ nhất, nói với hai thằng kia điều gì đó bằng tiếng Cam, xa quá tôi không nghe rõ toàn bộ, chỉ thoáng một vài chữ như “con gái”, “xé làm hai”, “con trai”, “đập đầu”. Nói xong thì tên đó nắm cổ một đứa trai, một đứa gái quăng về phía tụi đằng gốc cây như quăng 2 bịch muối. Đón lấy hai đứa trẻ, tụi nó cười lên man rợ, chợt một thằng cầm một bên chân của đứa bé gái, thằng kia cầm cái chân còn lại. Chẳng chớp mắt, vừa thở “khì” một tiếng, hai thằng đồng loạt ra sức kéo về 2 hướng, cơ thể đứa bé gái bị xé toạc làm hai, đồ lòng, mau thịt văng tung toé trong khi nó còn chưa kịp dứt tiếng khóc. &nbsp; Tôi còn chưa hết hoang mang, một thằng lại khom xuống nắm lấy hai chân đứa bé trai trong khi những đứa nhỏ còn lại đang ra sức giãy giụa, sau khi chứng kiến cảnh tượng dã man trước mặt. Chúng còn quá nhỏ, đứa bé trai thậm chí đã mất đi ý thức, mắt nó trắng dã. Nhưng thằng đó lại không bỏ qua, nó vung thằng bé về sau để lấy đà, rồi quật thật mạnh cái cơ thể nhỏ nhắn của đứa bé vào gốc cây, đánh “bụp” lên một tiếng, óc trắng, máu thịt văng ra tứ tung, văng lên mặt, lên quần áo của đám người đó. Những tiếng cười, tiếng hò reo khoái trá, những câu khen ngợi không còn tính người vang lên. Một thằng nãy giờ ngồi bên cái nồi lớn đặt trên bếp lửa mới chạy lại cuối xuống nhặt lên trái tim còn đập của đứa bé gái ban nãy, đem bỏ vào nồi nước đang sôi ùng ục...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p> ‘ Đ* m* tụi bây!’ </p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trong cơn lửa giận sôi trào, tôi vừa chửi thầm vừa lên đạn cho khẩu K54...</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đã gần 3 năm kể từ ngày ChatGPT ra đời. Đã có rất nhiều những đánh giá từ rất nhiều người đến sự tác động của AI đến thị trường lao động. Tuy nhiên cho đến này vẫn chưa có một nghiên cứu đầy đủ và toàn diện nào có thể đánh giá được tương đối chính xác sự tác động của AI đến thị trường lao động sẽ đến đâu. Có một số nghiên cứu chỉ ra rằng đến 2028 sẽ có hàng triệu việc làm mất đi bởi AI nhưng vẫn còn chung chung và chưa nói thêm được các nghành nghề nào mới xuất hiện.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>AI thực ra đã ra đời từ năm&nbsp;1950 bởi Alan Turing, sau đó là sản phẩm đầu tiên vào năm&nbsp;1951 là máy chơi cờ của Christopher Strachey (ở Đại học Manchester). Sau đó cũng đã có rất nhiều các sản phẩm AI khác nhau ra đời, ví dụ như rô bốt&nbsp;Shakey (1972) với khả năng nhận diện môi trường, lập kế hoạch và hành động, và tốc độ phát triển của AI trong những năm âm thầm phát triển không thấp hơn tốc độ phát triển của AI bây giờ (từ 2022). Tuy nhiên tác động của AI trong gần một thế kỷ qua vẫn không đến mức đột phá đối với thị trường lao động. Nó tác động trong lặng lẽ, chuyển đổi các công nhân lắp ráp sang các công việc bảo trì, vận hành, giám sát rô bốt hay đảm bảo chất lượng sản phẩm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày nay các AI "mềm" có thể làm được nhiều việc hơn, từ việc viết bài, tạo ảnh, cho đến dựng video. Tuy nhiên có một sự thật rằng con người rất nhanh "chán" những sản phẩm có tính phổ biến và tương đồng do AI tạo ra, họ chán ghét như đã từng chán các đồ chơi mà họ từng háo hức khi mới nhận được. Ví dụ khi ChatGPT xuất hiện, ai cũng trầm trồ về khả năng viết bài, suy luận và sử dụng tính năng này, tuy nhiên sau một khoảng thời gian, mọi người bắt đầu thấy chán vì thấy ai cũng tạo ra được bài viết giống mình, tính đặc trưng bị mất đi, sau đó ai cũng soi xem bài viết có dùng AI không thì mới đọc. Tiếp theo đến việc tạo ảnh theo phong cách Chibi, ai cũng trầm trồ, háo hức, thích thú tạo cho mình một bộ ảnh, nhưng rồi được đâu đó 1 tháng lại chán. Câu chuyện sẽ tiếp diễn với video được tạo bởi AI.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tổng kết lại, dù có nhiều đồn đoán tuy nhiên vẫn còn sớm để thấy được tác động của AI một cách rõ ràng lên thị trường lao động sẽ đến đâu, vẫn cần thêm thời gian có thể là 1, 2 năm nữa cho đến 2026, 2027. Tuy nhiên theo quan điểm cá nhân, mình nghĩ thị trường lao động sẽ thay đổi từ từ và lặng lẽ giống như trước thay vì ồ ạt và khủng hoảng.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Người ta đã đọc Kiều suốt mấy trăm năm, khóc cho nàng, thương cho nàng, ca ngợi tài sắc mà cũng than thân trách phận. Thế hệ chúng tôi – những người trẻ lớn lên giữa thời công nghệ, mạng xã hội và những cuộc tranh luận bất tận – vẫn đọc Kiều. Nhưng chúng tôi không chỉ khóc thương. Chúng tôi muốn hiểu. Và muốn hỏi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Kiều với chúng tôi không chỉ là “tài sắc vẹn toàn” bị vùi dập trong bể khổ. Nàng là một con người thật – sống động, phức tạp. Ở tuổi đôi mươi, chúng tôi nhìn nàng không phải như một pho tượng cổ, mà như một người chị lớn đã đi qua lửa đời.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chúng tôi thấy ở Kiều sự thông minh, khí phách và cả sự yếu đuối của con người. Người ta bảo nàng hy sinh vì chữ hiếu, bán mình cứu cha, chấp nhận 15 năm đoạn trường. Nhưng chúng tôi tự hỏi: tại sao xã hội bắt một cô gái gánh tất cả? Chữ hiếu cao quý, nhưng có công bằng với phụ nữ không?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chúng tôi thương Kiều, nhưng không thần thánh hóa. Chúng tôi dám nói thật: nàng có khi cũng nhẫn nhịn quá mức, cũng mệt mỏi trong lựa chọn tha thứ. Nhưng ai mà trách được? Giữa vòng xoáy bất công ấy, nàng vẫn giữ được tâm hồn, chữ nghĩa, tiếng đàn. Đó là bản lĩnh.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trong mắt chúng tôi, Kiều không chỉ đáng thương mà còn đáng nể. Chị từng là hoa khôi, là ái nữ, rồi rơi xuống đáy xã hội – nhưng không hóa đá, không thành ác quỷ. Kiều vẫn sống. Vẫn yêu. Vẫn còn nước mắt để khóc, còn lời thơ để hát.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Và chúng tôi, thế hệ Gen Z, không coi Kiều là chuyện cũ. Chúng tôi thấy Kiều trong xã hội hôm nay: trong những cô gái rời quê lên phố, trong những người mẹ, người chị mưu sinh, trong những ánh mắt không chịu tắt lửa dù bao lần bị dập vùi. Chúng tôi thấy Kiều trong nạn nhân của lừa lọc, bạo lực, bóc lột, nhưng cũng thấy Kiều trong người phụ nữ dám đứng lên kể lại câu chuyện đời mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhiều người trong chúng tôi muốn viết lại truyện Kiều theo cách riêng: cho nàng lựa chọn khác, cho nàng sống vì chính mình. Không phải để chê trách Nguyễn Du, mà để trả lại cho Kiều quyền được mơ một số phận công bằng hơn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chúng tôi đọc Kiều không chỉ để thuộc lòng lục bát, mà để soi lại xã hội, soi lại mình. Để thương người hơn. Để hiểu rằng dù thời nào, con người vẫn vật lộn giữa cái thiện và cái ác, vẫn phải tìm đường giữ lấy nhân phẩm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Kiều trong mắt chúng tôi – không phải nàng tiên bất hạnh, cũng không chỉ là biểu tượng văn chương – mà là một người đàn bà từng sống thật dữ dội, yêu thật nhiều, chịu thật nhiều, và vẫn không chịu bị nuốt chửng bởi bóng tối.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Và đó là lý do vì sao, sau hàng thế kỷ, chúng tôi vẫn muốn gọi tên Kiều.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>(Góc nhìn từ người ở tương lai)</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi sinh ra ở thế kỷ 21, nơi người ta khuyến khích yêu bằng cả trái tim, sống thật với cảm xúc mình, và dũng cảm từ chối những khuôn phép đạo đức cứng nhắc nếu nó làm khổ con người. Thế nhưng, mỗi lần nghe lại bài ca Lan và Điệp, tôi vẫn không khỏi thổn thức – không chỉ vì Lan mà còn vì chàng trai tên Điệp, một nhân vật mà có lẽ, thời đại của tôi sẽ nhìn khác đi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi không còn thấy một chàng thư sinh nhu nhược như sách vở từng bảo. Tôi thấy một con người bị giằng xé – giữa đạo hiếu và đạo tình, giữa kỳ vọng gia đình và tiếng gọi con tim. Anh yêu Lan, điều đó rõ ràng. Nhưng anh cũng yêu mẹ, yêu trách nhiệm, yêu lý tưởng học hành mà xã hội xưa truyền dạy. Và rồi trong chính tình yêu đó, anh bị chính thế giới mình sống phản bội.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ở thời đại tôi, người ta dám từ chối mai mối, dám nắm tay người mình yêu bỏ trốn, dám chọn “thất bại” để được sống đúng với mình. Nhưng ở thời Điệp, một cái tên cha mẹ đặt cho, một chữ “hiếu” bị hiểu một chiều, có thể giết chết cả tuổi xuân của hai con người. Điệp không phải không yêu – anh chỉ bị bóp nghẹt giữa những lằn ranh người ta dựng sẵn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi tự hỏi, nếu Điệp được sinh ra trong thời đại tôi – nơi mà người trẻ có thể vừa học hành, vừa yêu, vừa nói “không” khi bị sắp đặt – thì liệu anh có giữ được Lan? Hay ít ra, anh sẽ không mang theo suốt đời nỗi đau của kẻ đánh mất một người con gái chỉ vì... làm đúng?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi không trách anh. Tôi thương.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thương một thế hệ đã bị làm cho tin rằng hy sinh bản thân là điều cao quý nhất. Thương một người đàn ông từng có một tình yêu trong sáng, chân thành, rồi để mất nó vì không dám trái lời mẹ, không dám làm điều “người ta bảo là sai”. Thương một chàng Điệp đã già đi trong lặng thinh, ôm lấy hình bóng Lan như một di ảnh tình yêu cũ kỹ không ai còn dám sống lại.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Và tôi tự hỏi mình: Liệu hôm nay, tôi có đủ can đảm để không trở thành một Điệp thời hiện đại? Khi mà xã hội vẫn đôi khi bắt ta chọn giữa lý tưởng và trái tim, giữa tiếng nói của gia đình và tiếng nói của bản thân.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Điệp không chỉ là một nhân vật trong vở tuồng xưa. Điệp là một tấm gương – không phải để soi vào rồi chê trách, mà để nhắc nhở: tình yêu không có lỗi, chỉ có những con người không được phép yêu trọn vẹn.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Người ta thường nhắc đến Hội An với vẻ yên bình, cổ kính, như một miền ký ức còn vẹn nguyên màu thời gian. Không mang dáng vẻ uy nghi quyền quý của Thăng Long, cũng chẳng mang sự hào nhoáng, rộn ràng như Sài Gòn, Hội An giữ cho mình một nét duyên riêng, trầm lặng mà cuốn hút, xưa cũ mà không thiếu đi sự trẻ trung, sinh động. Thế nhưng, ít ai nhớ rằng, đằng sau dáng vẻ ấy là một quá khứ huy hoàng của một thương cảng quốc tế sầm uất bậc nhất Đàng Trong, nơi thuyền buôn từ khắp năm châu từng tấp nập neo đậu, nơi những dòng chảy văn hóa không ngừng giao thoa trong bầu không khí mở cửa và thịnh vượng. Chính Hội An, trong thời Chúa Nguyễn, đã trở thành cánh cửa bước ra thế giới, bản lề cho sự hình thành và phát triển của thương nghiệp nước Việt trong thời kỳ đầu hội nhập.</i></p></div><div class="block-wrapper" type="header"><h1>Bối cảnh lịch sử</h1></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p> Theo sử sách nước ta ghi lại, sự ra đời của Đàng Ngoài - Đàng Trong gắn với quyết định ly khai của chúa Nguyễn Hoàng vào năm 1558, khi ông vào trấn nhậm vùng Thuận Hóa để tránh xung đột với quyền thần Trịnh Kiểm. Vùng đất này khi ấy là miền biên viễn hoang hóa, địa hình hẹp dài giữa núi và biển, ít gắn kết về địa lý, lại là nơi cư trú của nhiều nhóm cư dân đa dạng như người Chăm. Song song đó, Nho giáo chưa ăn sâu vào đời sống của người dân như Đàng Ngoài, tạo nên môi trường thuận lợi cho sự phát triển của văn hóa, đặc biệt là văn hóa thương nghiệp.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ban đầu, họ Nguyễn yếu thế hơn hẳn so với họ Trịnh ở Đàng Ngoài. Vì thế, chúa Nguyễn chủ động xây dựng một mô hình nhà nước vừa linh hoạt vừa thực dụng, kết hợp mở mang bờ cõi với phát triển kinh tế. Để tăng cường dân số và nguồn lực sản xuất, họ Nguyễn thực hiện chính sách di dân quy mô lớn từ Thanh - Nghệ - Tĩnh vào Nam, tạo nên một lớp cư dân năng động, gắn kết bằng quan hệ họ tộc và tinh thần khai phá. Miễn thuế ba năm, cho quyền sở hữu đất khai hoang… là những chính sách cấp tiến khiến Đàng Trong trở thành “miền đất hứa” của những người nghèo đói, lưu dân và tiểu nông miền Bắc.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trong bối cảnh đó, thương mại không chỉ là phương tiện làm giàu mà còn là “nền tảng của sự sống còn” của chính quyền chúa Nguyễn. Sự thiếu hụt ngân khố, nhu cầu mua vũ khí, tàu chiến và thiết bị quân sự hiện đại để đối đầu với họ Trịnh đã thúc đẩy Đàng Trong mở rộng giao thương với thế giới. Hội An trở thành một thương cảng quốc tế nhộn nhịp bậc nhất Đông Nam Á, thu hút thương nhân Nhật Bản, Trung Hoa, Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh… Giao dịch bằng tiền kim loại nhập từ nước ngoài, buôn bán các mặt hàng quý như tơ lụa, trầm hương, vàng, và sau này là gạo từ đồng bằng sông Cửu Long, đã đem lại nguồn thu lớn cho nhà Nguyễn. Sự năng động kinh tế gắn chặt với chiến lược chính trị đó là buôn bán để tồn tại, để trang bị quân đội, và để kiểm soát một lãnh thổ rộng lớn đang ngày càng mở rộng về phía Nam.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tuy nhiên, đến giữa thế kỷ XVIII, hệ thống hành chính quân sự cũ dần bộc lộ hạn chế. Mâu thuẫn xã hội gia tăng do lạm phát, thuế khóa nặng, chính sách áp bức với các dân tộc thiểu số và tình trạng mua quan bán tước lan rộng. Những bất ổn này đã góp phần dẫn đến phong trào Tây Sơn, đặt dấu chấm hết cho chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong. Dù vậy, giai đoạn này đã đặt nền móng cho tiến trình Nam tiến và hình thành bản sắc văn hóa, kinh tế riêng biệt cho miền Nam Đại Việt.</p></div><div class="block-wrapper" type="header"><h1>Kẻ bán người mua nơi cửa biển Faifo. </h1></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/7e5c6a71ebf49dc2662afeea12fb68ff1ec59d4a440e651fc60bdac7c5890787.webp"alt="hoi-an-3-10541420.webp"style="max-width: 100%;"><span class="image-caption"><i>Nguồn: "Một chuyến du hành đến xứ Nam Hà (1792-1793)" của tác giả John Barraow, Nguyễn Thừa Hỷ dịch</i></span></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p> Cristoforo Borri từng kinh ngạc ghi lại rằng, chỉ trên một dải bờ biển dài hơn trăm dặm mà đã có đến hơn sáu mươi bến đỗ riêng biệt, nhưng trung tâm của mọi sự nhộn nhịp ấy phải kể đến thương cảng lớn tại Quảng Nam - Hội An. Vào thế kỷ XVII, Hội An hiện lên như trái tim của dòng chảy mậu dịch Đông Nam Á, một cây cầu&nbsp; nơi phương Đông gặp gỡ phương Tây. Những con tàu buôn từ Nhật Bản, Trung Hoa, Hà Lan, Bồ Đào Nha, Anh Quốc... lần lượt cập bến sông Hoài, mang theo sản vật, ngôn ngữ và văn hóa bốn phương.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mùa hội chợ kéo dài suốt bốn tháng, đường phố Hội An rộn ràng bước chân thương nhân, tiếng rao chan hòa trong hương quế, trầm hương và vị mật ong ngọt lịm từ các gánh hàng rong. Trong các ngôi nhà lợp ngói âm dương cổ kính, tiếng đàm phán vang lên rộn rã qua đủ các thứ tiếng. Dưới bến, hàng hóa như lụa, ngà voi, kỳ nam, tổ yến... được trao đổi tấp nập, như một bản giao hưởng không dứt của giao thương và hội tụ văn hóa. Hội An, từ đó, trở thành một trong những thương cảng quốc tế phồn vinh và sầm uất bậc nhất châu Á đương thời.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sự thịnh vượng ấy không đến một cách ngẫu nhiên, mà gắn liền với tầm nhìn sâu rộng của các chúa Nguyễn trong việc thúc đẩy ngoại thương như trụ cột sống còn của Đàng Trong. Từ khi Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa đến đời chúa Nguyễn Phúc Chu, việc mở cửa đón thương nhân ngoại quốc được xem là một chính sách quốc gia. Số lượng tàu buôn nước ngoài cập cảng thậm chí được dùng như thước đo sự thịnh vượng của vương quốc. Người nước ngoài, đặc biệt là người Nhật, người Hoa, người Bồ và người Hà Lan, được chào đón nồng hậu và cấp đất lập bang buôn. Đàng Trong trở thành một xã hội cởi mở, nơi người dân và các phong tục, học thuyết tứ xứ được tiếp đón nồng hậu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hoạt động thương mại của Đàng Trong trải dài khắp khu vực từ Nhật Bản, Trung Hoa (Quảng Châu, Phúc Kiến, Ma Cao), Xiêm La, Lào, Campuchia cho đến các quốc gia châu Âu như Bồ Đào Nha, Hà Lan, Pháp, Anh. Những mặt hàng xuất khẩu nổi bật bao gồm tơ lụa, hàng đan lát, long não, trầm hương, kỳ nam, vàng, mật ong, song mây và đặc biệt là tổ yến, thứ sản vật quý giá mà chỉ vua chúa được phép độc quyền buôn bán và dùng để cống nạp cho Thiên triều. Ở chiều ngược lại, Đàng Trong nhập khẩu nhiều mặt hàng tiêu dùng và kỹ nghệ như vải bông màu sặc sỡ, đồ thủy tinh, ngũ kim, lược, kim khâu, trang sức, vòng tay… Gạo, đặc biệt trong thế kỷ XVIII, cũng được nhập từ Campuchia và Xiêm để nuôi quân đội và kinh thành trong bối cảnh thiếu hụt lương thực.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ảnh hưởng của ngoại thương lan tỏa sâu rộng tới đời sống xã hội. Đời sống nhân dân Đàng Trong phồn thịnh đến mức tiều phu, thợ thủ công cũng có thể mặc lụa. Do nam giới bị động viên quân sự nhiều, phụ nữ đã đóng vai trò quan trọng trong sản xuất, thương mại và giao dịch. Bên cạnh đó, quá trình giao lưu, tiếp xúc với các dân tộc bản địa và cư dân Chăm đã dẫn đến sự tiếp nhận linh hoạt nhiều yếu tố văn hóa bản địa, tạo nên bản sắc văn hóa phương Nam mềm dẻo, khoan dung và cởi mở hơn so với mô hình văn hóa Đàng Ngoài.</p></div><div class="block-wrapper" type="header"><h1> Tứ phương giao hòa, nên hồn văn hóa&nbsp;</h1></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p> Và hôm nay, dù những chiếc thuyền buôn đã thôi cập bến sông Hoài, cái hồn giao thoa ấy vẫn chưa bao giờ rời xa Hội An. Nó lặng lẽ sống trong từng viên gạch, mái ngói, trong cả tiếng rao buổi sớm và hơi thở nhịp nhàng của phố cổ lúc về khuya. Trên những con đường nhỏ lát gạch Bát Tràng, người ta vẫn thấy dáng dấp của một Hội An từng là ngã ba văn hóa. Đó là nơi người Việt dựng nhà, người Hoa mở tiệm, người Nhật dựng phố, người Tây dựng trường, truyền đạo. Ngôi nhà gỗ ba gian của người Việt khéo léo chồng lên mái ngói âm dương của người Hoa, trong khi chiếc lan can nhỏ bằng gỗ lại cong nhẹ như kiểu Nhật. Mọi thứ hòa vào nhau, chẳng phô trương, chẳng chiếm chỗ, mà quyện lại như một hơi thở rất riêng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Người Hội An cũng vậy, từ lâu đã sống với tinh thần rộng mở. Họ học cách uống trà như người Á Đông, chào hỏi lễ phép kiểu người Nhật, nhưng cũng chẳng xa lạ gì với chiếc bánh mì kẹp thịt kiểu Pháp cho bữa sáng. Lối sống dung dị mà vẫn thanh lịch ấy là kết quả của nhiều thế hệ tiếp xúc và giao thoa với người tứ xứ. Họ giữ lại những gì hay, gạn lọc những gì hợp, từ đó hình thành nên một bản sắc mềm mại, linh hoạt mà rất đỗi tự nhiên.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày nay, không khí cởi mở ấy vẫn hiện hữu trong cách người Hội An tiếp khách, mở cửa đón du khách năm châu, hay trong những lễ hội vừa truyền thống, vừa đa sắc màu hiện đại. Người ta có thể nghe tiếng chuông chùa hòa cùng tiếng thánh ca trong đêm Giáng Sinh, thấy quán trà Đạo đối diện một quán cà phê kiểu Pháp, hoặc cùng nhau nâng ly trong Tết Nguyên đán xen lẫn ánh sáng từ đèn lồng Nhật Bản. Những mảnh ghép văn hóa ấy vẫn hòa quyện, đắp nên linh hồn Hội An: một đô thị nhỏ, nhưng mang trái tim rộng lớn của một nền văn hóa giao thoa.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>'Khởi'</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hắn lơ mơ hé mắt.&nbsp;Cơ thể đơ cứng, ê ẩm. Hắn nhận ra mình không thể xoay cổ qua phải, có lẽ là nằm sai tư thế rồi - hắn nghĩ. Hơi nóng hấp lên tấm lưng mướt rượt mồ hôi càng làm cho ý thức của hắn rõ ràng hơn.&nbsp;Vậy là hắn đang nằm trên chiếc ghế sô-pha trong phòng khách nhà mình. Hắn không chắc lắm mình đã về nhà bằng cách nào, sau cuộc say đêm qua. Tất cả chỉ là một khoảng trắng vô định. Hắn không muốn nghĩ nữa, cơ thể đang kêu gào đòi hỏi hắn hãy ngủ thêm đi. Hắn kiệt sức rồi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cố trở mình, hắn xoay toàn bộ cơ thể nghiêng về bên phải, hướng mặt vào lưng ghế sô-pha. Cảm giác thật thoải mái, tấm lưng ngay lập tức được giải thoát khỏi cái chất liệu giả da rẻ tiền. Từng làn gió từ chiếc quạt ở góc phòng, lùa qua lớp áo sơ-mi làm hắn dễ thở hơn. Mắt vẫn nhắm nghiền, hắn cố vùi mình vào giấc ngủ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trong khoảnh khắc trước khi chìm sâu vào cơn mộng, hắn bất chợt có một cảm giác rằng ai đó đang đi về phía mình, ngay phía sau lưng. Người ấy khẽ dừng lại, rồi tiến thêm chút nữa trước khi ngồi lên hông của hắn. Cái cảm giác chỗ hắn nằm bị chùng xuống rất rõ rệt, hắn hơi hoảng.&nbsp;Và rồi những cảm giác nhột nhạt từ chân làm hắn rùng mình. Hắn cảm nhận được những đầu móng tay đang khều vào chân mình, từng nhịp, từng hồi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đây là sở thích kỳ lạ của vợ hắn mỗi sáng, khi gọi hắn dậy đưa con đi học. Cảm giác rờn rợn ấy sẽ đánh tan cơn say ngủ, và hắn sẽ quạu quọ mà ngồi dậy. Lần này, có lẽ vì mệt quá, cả tâm trí và cơ thể hắn đều đang chịu thua sự 'tra tấn' này, nhưng vẫn cố gắng vùi sâu vào giấc ngủ.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/eec4e4c5aba970a922657aef3bc04a5ce5867bf6f04033d42f2e95b4aaf9522f.png"alt="shadow.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhưng...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không đúng! 'Chuyện này không đúng' - ý thức hắn chợt kêu gào. Hắn đã sống một mình mấy tháng qua. Sau ngày hôm đó, vợ hắn đã đưa hai đứa nhỏ rời đi, chỉ còn mình hắn quay quắt đi về. Hắn không tin với tính cách của vợ mình cô ấy sẽ làm ra những chuyện bất ngờ như vậy, càng không dám nghĩ đến chuyện cô ấy đã tha thứ cho hắn, sau những gì đã xảy ra.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>'Ai?' - hắn cố gắng tìm kiếm câu trả lời.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đầu óc hắn dần tỉnh táo, dù mắt vẫn nhắm nghiền. Sống lưng hắn dội lên từng cơn rờn rợn, cố gắng tìm một lời giải hợp lý để tự trấn an mình. Ngay trong tíc-tắc mọi đáp án dẫn về thứ mà hắn không mong muốn nhất, hắn cố quay đầu lại để nhìn xem chuyện gì thực sự đang xảy ra. Và hắn nhận ra rằng mình không thể, cơ thể này không còn trả lời dù não bộ đã quyết liệt ra lệnh. Hắn trân mình chịu đựng cảm giác những móng tay dài nhọn lướt quanh cổ chân, rồi bàn chân...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>'Ma? Thật sự là ma ư?' -&nbsp; cơ thể hắn đông cứng với luồng suy nghĩ của chính mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Là do nhà cửa thiếu dương khí của người sống, hay hắn đã vô tình phạm phải người âm ở đâu đó rồi? Nhưng quan trọng là 'họ' cần gì ở hắn, tại sao cứ dùng những ngón tay cào vào chân hắn, giống như cái cách vợ hắn hay làm? Hắn không rõ. Nỗi ngờ vực trong lòng trở thành đòn bẩy hất văng tâm trí hắn khỏi hàng rào lô-gíc duy vật mà hắn luôn tôn thờ. Tâm trí con người luôn sợ hãi trước những thứ mà họ không thể hiểu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không biết thời gian đã trôi qua bao lâu, bộ não thì vẫn liên tục tạo ra các kịch bản khiến hắn mỗi lúc một hoảng loạn. Trong thời khắc này, hắn nghe rõ tiếng tim mình đập liên hồi, dồn vào trong ốc tai qua mạch máu, nhịp điệu mỗi lúc một nhanh...&nbsp;Hắn bắt đầu nghĩ tới cái chết, hay điều gì đó tồi tệ hơn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không, hắn không muốn chết. Dù đã từng nghĩ tới việc kết thúc tất cả trong những tuần vừa qua, nhưng tuyệt đối hắn không thể chết theo cái cách quái gở như thế này. Với tất cả sức lực còn lại đang cố bấu víu chút hy vọng, hắn hít sâu và cố quay người lại một lần nữa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>'Aaa!' - tiếng hét thốt ra vô thức, ngay khi hắn bật dậy quay đầu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ở đó chỉ là khoảng không trống rỗng. Hắn nhìn quanh, gian phòng trống trải chẳng có ai. Ánh sáng leo lắt từ các cửa sổ ở khu nhà đối diện đủ cho hắn thấy rõ điều đó. Hắn thật sự đang nằm trong phòng khách nhà mình, nhưng xung quanh không hề có chút dấu vết nào về việc từng có người khác ở đó. Hơi thở gấp gáp của hắn dần trở nên ổn định, nhưng cơn rờn rợn vẫn hiện hữu. Nhìn vào chiếc rèm cửa màu xám đang khẽ lung lay, hắn vẫn ngờ vực liệu tất cả chỉ là một cơn ác mộng. Nhưng nếu là mơ, thì cái cảm giác chân thực khi có ai đó ngồi lên người hắn, rồi chạm vào chân hắn là gì... Câu hỏi của hắn lọt thỏm vào thinh không.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cảm giác lạnh lẽo lan nhanh khiến hắn quyết định ngồi dậy để đi kiểm tra một vòng. Ngoài cửa sổ lan can, ánh trăng bị nhòa đi sau một làn mây mỏng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>3 giờ 39 phút sáng - hắn gõ nhẹ vào màn hình điện thoại trên chiếc bàn với các lon bia rỗng nằm chỏng chơ. Mùi chua loét của men bia phảng phất trong không khí. Chẳng hiểu sao, hắn cảm thấy nhờn nhợn ở cổ, và trong một khoảnh khắc, hắn chán ghét cái thứ men cay mà mình vẫn nốc vào người mấy tháng qua. Lảo đảo đi về phía nhà tắm, hắn mò mẫm mở đèn rồi nghiêng người nhíu mắt vì thứ ánh sáng trắng lạnh lẽo từ đó hắt ra. Cố chớp mắt nhiều lần để đánh tan cơn chóng mặt vừa ập tới, hắn bước về phía bồn rửa mặt và xả nước.&nbsp;Từng vốc nước mát lạnh giúp hắn dần tỉnh táo hơn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngước nhìn mình trong gương, cơn say và cả nỗi sợ dường như cũng đã dịu đi nhiều. Lúc này điều làm hắn chú ý là hình dáng của kẻ trong gương. Chiếc áo sơ mi màu xám đen nhàu nhĩ, mở bung hai nút trên cùng để lộ rõ từng mảng da còn lấm tấm mồ hôi. Tóc hắn bết lại, dựng ngược lên ngã về hai phía một cách vô tổ chức, chẳng theo phom, theo dạng gì, phía sau đầu còn hẳn một mảng phồng lên quắn quéo. Nhưng tất cả những thứ đó không khiến hắn chú ý bằng bộ râu đã lâu không được tỉa tót, chúng bung ra tua tủa, càng làm dáng mặt thuôn dài của hắn thêm gầy gò, nhìn hắn thật tiều tụy.&nbsp;Dù có phần hơi sưng và còn chút hằn đỏ, đôi mắt sâu cùng hàng lông mày rậm vẫn giữ cho hắn cái nét điển trai vốn có. Phải, cái nét điển trai chết tiệt ấy!&nbsp;Hắn đưa tay chạm vào mặt, rồi râu của mình...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hắn nhớ vợ hắn từng bảo cô ấy ghét cái thứ này, chúng khiến hắn nhìn có vẻ phong trần thu hút của một tay chơi, không phải anh chàng thực tập sinh hiền lành mà cô ấy đã dìu dắt nhiều năm trước. Lúc ấy hắn chỉ cười bảo mình có tuổi rồi, để râu cho người ta biết mà xưng hô rồi hí hửng bỏ đi, không quên liếc nhìn mình trong gương lần nữa. Hôm đó hắn có hẹn, à không, có một cuộc họp với đơn vị xin thầu dự án mà sếp tổng đã giao cho hắn toàn quyền thay ông xử lý. Hắn thầm nghĩ bộ vest và diện mạo này thật xứng tầm với người đàn ông đang trên đỉnh cao của sự nghiệp. Tiếng điện thoại reo, hắn bước ra cửa và vui vẻ trả lời tài xế rằng chờ hắn ghé cửa hàng tiện lợi dưới nhà một chút, xong chuyến hắn sẽ boa thêm. Hắn bỏ lại tiếng đóng cửa dứt khoát, không hay biết đứa con trai nhỏ đang hỏi chị mình 'sao hôm nay ba hong 'hun' em dạ chị hai?', và cả ánh mắt xa xăm đầy lo lắng của vợ hắn đang nhìn theo.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trở lại thực tại của hắn, lần mò một lúc hắn cũng tìm thấy chai bọt cạo râu nằm trong góc của chiếc kệ phía sau mặt gương. Đáy chai bằng kim loại đã có nhiều vết nâu đen sét rỉ. Hắn lắc nhẹ rồi tháo nắp xịt ra một lớp bọt trắng, chúng không phồng lên như hắn vẫn nhớ mà có phần sánh lại. Cũng không biết còn hạn sử dụng hay không, nhưng hắn vẫn bôi lên mặt mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trong lúc chờ lớp bọt xà phòng làm mềm đi lớp râu dày tua tủa, hắn cởi đồ và bước vào buồng tắm. Hắn cảm nhận được cơn đau rát khi lưỡi dao lướt qua từng đám râu dày. Đáng lẽ hắn nên tỉa ngắn bớt trước khi cạo. Hắn với tay chỉnh để dòng nước mát lạnh từ vòi hoa sen làm dịu đi những vùng da đang ửng đỏ vì đau rát, cũng đồng thời gột rửa đi những mơ hồ, mộng mị lúc này.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tắm xong, hắn chỉ quấn một tấm khăn rồi bước vào phòng ngủ. Mở cửa ra hắn mới phát hiện đèn ngủ vẫn chưa tắt. Chiếc đồng hồ bên cạnh đang chỉ hơn bốn giờ sáng. Vậy là hôm qua, à không, hôm nào đó khi hắn ở trong phòng này đã để đèn mở tới nay. Hay là nó đã không tắt từ lúc vợ hắn đi nhỉ, hắn tự hỏi. Đổ mình lên chiếc giường bề bộn nào gối, chăn, gấu bông, và cả quần áo chẳng biết dơ hay sạch, hắn hít một hơi rồi cảm nhận được cái mùi mà hắn hay bảo với vợ là mùi bụi. Văng vẳng đâu đó trong một ký ức xa xăm, hắn nghe tiếng vợ mình quát tháo ba cha con dọn dẹp nhà cửa, ai cũng phải có phần. Hắn nghiêng mình, co chân và khoanh tay. Vỗ về, ôm ấp bản thân, hắn nhắm mắt hy vọng có thể tìm lại giấc ngủ vừa bị cơn ác mộng cướp mất. Có những giọt nước trên chiếc drap màu vàng đồng, chẳng biết từ mái tóc còn ướt của hắn, hay là một điều gì khác...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tiếng chuông đồng hồ reo.&nbsp;Hắn ngái ngủ bực tức.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không hiểu hắn đã nghĩ gì khi đồng ý mua chiếc đồng hồ hình quả nấm, có thể lộng khung hình này theo ý vợ. Tới khi lần đầu nghe âm thanh 'tè tè, tạch tạch' từ nó, hắn lập tức ghét cay ghét đắng. Nhà sản xuất hẳn phải có một sự thấu hiểu ghê gớm mới có thể chọn ra thứ âm thanh phá tan mọi cơn mê như thế. Dù đã nói rằng muốn vứt chiếc đồng hồ này đi, nhưng vì tấm hình gia đình chụp hôm con gái tốt nghiệp cấp một đã được con bé nhanh tay lộng vào, hắn đành phải khuất phục.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hắn với tay về phía đầu giường để bấm vào chóp mũ của cây nấm, chấm dứt thứ âm thanh đáng ghét ấy, rồi quay người nằm vật ra tiếp tục truy đuổi cơn mơ nào đó vừa bị đứt đoạn. Hắn nghiêng đầu về phía cửa sổ, và nhận ra có ánh sáng đang chiếu vào qua lớp màn cửa mỏng manh màu trắng. Hắn nhíu mày, có vẻ không thể ngủ được nữa rồi. Hắn cứ nằm đó, mắt nhắm, mặc kệ ánh sáng chíu hắt vào mặt hắn ngày càng nhiều. Hắn đang tận hưởng cảm giác ấm áp đó.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bỗng hắn cảm thấy cơn lạnh ở phần thân dưới. Tấm khăn tắm hắn quấn quanh người khi đi ngủ hình như đã tuột ra, giờ đây dường như có một luồng khí lạnh đang bao quanh phần chân và hông. Không chỉ vậy, nó đang tiến dần lên bụng, rồi ngực hắn. Hắn nhướng mắt nhìn xuống, ngay lập tức bị chóa đi vì ánh sáng, như có một tiếng vang ong ong trong đầu. Hắn nghiêng đầu tránh đi, nheo mắt nhiều lần để có thể thích ứng, rồi từ từ mở mắt ra...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngay dưới mắt hắn là hình bóng của một người phụ nữ đang nằm sấp trên người hắn. Thứ ở trên ngực hắn là mái tóc của cô ta xõa lòa xòa đổ nghiêng quay về bên phải. Ở góc độ này ánh sáng không thể chiếu vào khuôn mặt cô ta nên hắn không thể nhận ra đó là ai. Nhưng điều đó không quan trọng bằng sự thật rằng cô ta không hoàn toàn 'hữu hình', mà có phần trong suốt. Hắn có thể nhìn xuyên qua mái tóc và cả chiếc váy trắng mà cô ta đang mặc để thấy phần thân thể lõa lồ bên dưới của mình. Ngay khi não bộ tiếp nhận được tất cả những thông tin này, nó liền bảo hắn hãy cố vùng thoát. Mà lạ thay, dù không hề cảm thấy một chút sức nặng nào, cơ thể hắn như bị ghim dính vào giường, không thể lay động. Thứ duy nhất hắn có thể điều khiển là cái đầu đang liên tục lúc lắc vùng vẫy. Đôi mắt cũng mở to trừng trừng nhìn về thân hình trong suốt ấy, nhưng miệng hắn lại chẳng thể mở ra. Tiếng hét bị dồn ứ đang dội ngược lên đại não thành một tiếng la kinh hãi. Hắn sợ điếng người, cố dồn hết tín hiệu vào tay và chân để bật dậy, nhưng chúng giờ đây như thể thuộc về một ai khác, hoàn toàn không tiếp nhận bất kỳ mệnh lệnh nào.&nbsp;Khi hắn kiệt sức và buông xuôi, hắn nhận ra cả đôi mắt của hắn bây giờ cũng không còn nghe lời hắn. Chúng cứ thế mở ra một cách vô hồn nhìn vào hình bóng đó, như có ai khác đang kéo mí mắt hắn lên để kiểm tra phản ứng của đồng tử.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Rồi cô ta khẽ chuyển động, rất chậm. Hắn cứ thế nhìn cô ta từ từ nhấc người lên, hai tay chống trên ngực hắn. Khi cô ta quay đầu về phía hắn, mái tóc xõa lòa xòa chạm vào ngực hắn dù chúng không quá dài. Trong giây phút này, dù đã hoảng loạn tột cùng, hắn vẫn có một tia suy nghĩ rằng hắn nhất định phải biết đây là ai. Cô ta đã hành hạ tinh thần hắn tới mức này, ít nhất hắn cũng đáng được biết sự thật. Mắt hắn dõi theo cái cơ thể đang rất chậm, rất chậm, từ từ ngồi thẳng trên bụng hắn, chờ đợi một khuôn mặt hiện ra. Nhưng khi ánh sáng từ bên ngoài chiếu xuyên qua những lọn tóc rũ, hắn chết lặng nhận ra phía sau đó là một khuôn mặt trắng toát mờ ảo. Như thể ai đó đang đắp lên một chiếc mặt nạ dưỡng da, nhưng ở chỗ đáng lẽ là đôi mắt và chiếc miệng lại là các vùng lõm hình ô-van.&nbsp;Một con ma-nơ-canh trong suốt biết cử động đang ngồi trên người mình, cái khiếu hài hước không đúng lúc của hắn lại trỗi dậy ngay lúc này. Nhưng nó lại giúp hắn cảm thấy có phần thả lỏng hơn. Rõ ràng đây vẫn là một đáp án dễ chịu hơn so vớ một khuôn mặt đầy máu chảy ra từ thất khiếu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>'Dậ ậ...y dậ... ậ... y đi, đ đừng... đi mà à...'</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>'Dậ ậ...y dậ... ậ... y đi, anh a...nh đ đừng... đi'</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hắn không nghe nhầm. Con 'ma-nơ-canh' đang phát ra những câu nói như vậy, nhiều lần, lập đi lập lại. 'Dậy đi, đừng đi mà, anh đừng đi' là sao, hắn tự hỏi. Nó đang nói với hắn, hay ai? Âm thanh ngày càng lớn dần theo từng lần nó thốt ra. Lúc đầu chỉ là lời thầm thì, sau đó như một sự van nài, nhưng đến lúc này thì đã đanh thép như một câu ra lệnh. Hắn từ sợ hãi bỗng chuyển sang tò mò, nếu có thể mở miệng, hắn nhất định phải hỏi cho rõ. Con 'ma-nơ-canh' vẫn ngồi đó bất động, cơ thể lạnh lẽo vẫn quấn lấy thân hắn, và đang tra tấn hắn bằng những câu nói ngày một dồn dập.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bỗng đầu nó bắt đầu giật như bị trúng phải đạn, lúc nghiêng sang trái, lúc gục sang phải. Âm thanh từ nó phát ra dù vẫn lớn nhưng đã trở nên rè rè, khó nghe. Nếu không phải cái bóng hình ấy trong suốt tới đáng sợ, hắn đã nghĩ đây là một trò chơi khăm bằng robot của một ai đó. Trong lúc đang trân mình nhìn những thứ quái dị, ghê rợn trước mắt, não bộ hắn chợt bắt được tín hiệu từ tứ chi, hắn bắt đầu ngọ ngoạy được những đầu ngón tay. Lúc này thì không chỉ đầu, mà cơ thể con 'ma-nơ-canh' cũng đang co giật liên hồi. Câu nói 'dậy đi, anh đừng đi' giờ như tiếng thét gào của một cô gái đau đớn nhìn người mình yêu rời xa. Hắn cố co tay và chân từng chút một để hất thử con 'ma-nơ-canh' ra, nhưng chỉ riêng việc nhấc được chúng lên cũng đã đủ khiến hắn kiệt sức.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngay khi hắn bắt đầu cảm nhận được những cơ bắp của mình đã phản hồi lại mệnh lệnh, con 'ma-nơ-canh' bỗng gục đầu nhìn vào hắn. Không cần phải mong chờ nhìn rõ sự thật nào cả, hai cái hõm khuyết trên gương mặt nó đang nhìn chằm chằm vào hắn. Và như một bản năng, hắn co tay che mặt và nghiêng đầu ngay trước khi con 'ma-nơ-canh' lao tới. Hắn cảm nhận như có một cơn gió thổi qua, những lọn tóc như những tia nước mát lạnh quất vào má, vào tai hắn. Mắt nhắm nghiền, hắn hét lên thất thanh. Câu nói mà nó lập đi lập lại bỗng vang lên trong đầu hắn như thể ai đó chụp một chiếc xô bằng kim loại lên đầu, rồi gõ thật mạnh, khiến tâm trí hắn rung lắc, chao đảo.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Khi tiếng ong ong từ từ tan đi, hắn cảm nhận được ánh nắng một lần nữa. Cảm giác ấm nóng ấy đang lan ra trên tấm thân trần trụi đầy mồ hôi của hắn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Từ từ mở mắt ra, hắn thấy tấm drap xộc xệch dưới chân rõ ràng là do hắn đã quẫy đạp rất mạnh. Hắn ngồi dậy và đưa tay lau lớp mồ hôi chảy thành hàng trên mặt. Lại là một cơn mơ sao, hắn bắt đầu cảm thấy có gì đó kỳ lạ. Vậy mà mấy tay làm phim cứ đưa cảnh khi gặp ác mộng thì người ta sẽ bật dậy, thật là lừa người. Lúc nãy hắn cần nhất là cái cơ chế tự bảo vệ ấy, nhưng cuối cùng phải trân người chịu đựng đó thôi. Quơ lấy chiếc khăn tấm, hắn lê từng bước mệt mỏi, khẽ liến nhìn đồng hồ, mới 8 giờ 39 phút thôi ư...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sau khi đã tắm rửa tỉnh táo, dọn dẹp những bừa bộn quanh nhà, hắn thay một bộ đồ thoải mái để ra ngoài. Hôm nay hắn có hẹn với một người bạn đồng nghiệp cũ. Tay đó bảo có một số hợp đồng phụ cần người thực hiện, nếu hắn chịu tham gia phần vận hành thì cũng có thể kiếm tiền, nhưng chắc chắn không thể là quản lý dự án như trước đó. Với hắn thì bây giờ có một việc làm quan trọng hơn cái chức danh hay quy mô công việc. Dù đã trải qua hai cơn ác mộng, nhưng dù gì hắn cũng đã ngủ được đẫy giấc, thêm việc đang có những tín hiệu tốt về tương lai, hắn tươi tỉnh rời đi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bỗng hắn quay lại, mở cửa, vội vàng lao vào phòng của hai đứa nhỏ, nhìn quanh rồi chọn một mô hình Người Nhện của con trai, và con gấu bông người tuyết Olaf của con gái cho vào ba-lô. Hắn đi về phía thang máy, miệng ngâm nga một bài hát.&nbsp;Trong lúc chờ thang máy xuống tầng hầm, bụng hắn réo lên o o. Hắn cũng không chắc đã bao lâu từ khi hắn ăn một thứ gì đó đàng hoàng. Liếc đồng hồ trên tay, không còn nhiều thời gian, hắn quyết định bấm tầng trệt để ghé cửa hàng tiện lợi dưới nhà.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chào đón hắn vẫn là Vân, cô sinh viên đang làm ca sáng ở cửa hàng. Trước đây, hắn cũng đã từng thử tán tỉnh cô bé, nhưng thấy cái vẻ non nớt, ngại ngùng của Vân, lại khiến hắn thấy chán. Cỡ như hắn phải chinh phục những cô gái khó nhằn hơn cơ. Nhưng lúc này nhìn thấy Vân lại là một điều gì đó thoải mái nhất với hắn. 'Cho anh như cũ', hắn chìa chiếc thẻ tín dụng về phía Vân, cô tươi cười đón lấy, quẹt thẻ và trả lại nhanh chóng. 'Dạ đây anh', Vân đưa chiếc túi gồm một bọc giấy gói cái bánh bao xá xíu lớn và một chai sữa bắp cho hắn. Chào Vân xong, hắn lấy bánh ra ăn ngay trong lúc đi bộ về phía đường xuống hầm giữ xe. Khi đi ngang mặt kính của quán cà phê gần sảnh chung cư, hắn thấy bóng mình phản chiếu trong gương, suýt thì hắn không nhận ra. Không râu, không vuốt tóc, hắn trở lại thành chàng sinh viên năm nào, dù có nhiều đường nét từng trải hơn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bỗng như chợt nghĩ ra điều gì, hắn quay nhìn lại về phía cửa hàng tiện lợi và thầm nghĩ cô bé Vân này cũng hay thật, từ lúc gặp cô, đây là lần đầu hắn trông như thế này mà cô vẫn nhận ra. Hắn thấy Vân vẫn đang đứng ở quầy, tươi cười như những lúc hắn đến, dù không có vị khách nào ở đó. Đúng là một cô bé thanh thuần, cửa hàng bảo niềm nở là niềm nở suốt vậy đó, vừa nghĩ hắn vừa vuốt lại mái tóc bị rối vì gió. Khi liếc quanh hắn cũng nhận ra rằng quán cà phê này vắng khách quá, nãy giờ hắn chẳng thấy bàn nào có người. Cả nhân viên ở quầy chắc cũng đã đi đâu đó vì ế. Thôi thì kinh tế khó khăn, ai cũng phải cố gắng thôi. Thế rồi hắn tiếp tục rảo bước đến bãi giữ xe. Tiếng bước chân của hắn vang vọng xung quanh không gian vắng lặng...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hết phần 'Khởi'</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>(còn tiếp)...</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>Lãn Tiểu Sinh</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Sài Gòn, 16/05/2025</i></p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chuyện về căn Penhouse đầu tiên tại Hà Nội của tôi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Năm đó, sau khi chia tay đám bạn thời đại học, tôi tách ra khỏi giới xã hội. Dù anh em thắc mắc nhiều, nhưng trong tay tiền không có, tôi vẫn quyết rời đi, vì chỉ có rời đi, tôi mới may mắn tìm được con đường dành cho mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày rời đi, tôi tá túc tại 1 căn nhà trọ ọp ẹp của cu em cùng lớp. Nó sống cùng bạn gái, sinh viên mà, 2 đứa nằm trong, tôi nằm ngoài mép giường.Buổi tối 2 đứa ý tứ, chuyện cũng chẳng có gì, thanh niên, bến xe, nhà ga, ghế đá công viên còn ngủ được. Nhà trọ nhỏ cũng đâu có sao.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sáng dậy, nhà vệ sinh công cộng xóm trọ sinh viên nghèo tôi chưa quen lắm, góc nào cũng hôi, cũng rêu phong và bùn đất. Ngồi cạnh bể nước, ca nước nhựa hồng hà màu hồng đang chuyển sang xanh vì rêu phong bám vào qua thời gian. Múc nước tôi chỉ rửa mặt, lấy bàn chải đánh răng đánh vội, quên đi cái thói quen ngủ dậy, lê la vệ sinh tắm nước nóng mỗi sáng sớm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ra đầu ngõ, xóm sinh viên nghèo, bên cạnh con nước đen ở ven đô Hà Nội. Quán trà đá dưới lũy tre già mọc sát bờ mương. Đám sinh viên giống tụi tôi, có lẽ vì ngán cái nhà vệ sinh công cộng đó, tụi nó ra ngồi sớm, làm bi thuốc lào, cốc trà đá đặc, lấy mùi hôi thuốc lào, lấp liếm đi cái mùi hôi răng miệng... tôi cũng như các bạn, cũng biết hút thuốc lào, trong cặp lúc nào cũng có bao thuốc lá, dù chẳng làm ra đồng nào, nhưng lúc nào cũng phì phèo điếu thuốc.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi có cả buổi sáng đi bộ đến trường, vì xe máy cắm lấy 6tr, cho thằng bạn vay lãi 5k/ tr/ ngày. Để mỗi ngày có 30k, chia ra được đủ 3 bữa cơm chả với nước mắm...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tháng đầu tiên cũng qua đi, 2 đứa em ngoan, tôi cũng biết ý nên ở ngoài nhiều, dành thời gian riêng cho 2 đứa. Những ngày tháng này đi học tôi thấy chữ nghĩa vào, đi trà đá, tôi làm quen được hầu hết bạn bè, các anh em trong xóm. Tôi tập thái cực quyền với 1 anh chủ tiệm cầm đồ to nhất khu sinh viên, thế là như thế nào đó, tôi hay nhận cắm hộ bạn bè, xe cô, máy tính, điện thoại với giá ưu đãi. Mỗi lần vậy, tôi có thêm vài đồng uống nước, ăn cơm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mấy đứa nhỏ ở cùng nó cũng khó khăn, sinh viên Miền Bắc, chẳng đứa nào chịu đi làm thêm cả. Bố mẹ gửi tiền lên thì ăn phở được đúng 1 tuần, còn 3 tuần nhịn. Tôi thấy thế không ổn. Mỗi đứa 10k/ bữa. Đưa tiền đây tôi tính... gạo thì về quê xách lên. 10k / bữa đủ mua thức ăn, canh rau thôi.4 đứa tôi có 240k/ tuần, vì 1 tuần có 1 hôm về quê lấy gạo, hoặc để tự do ra ngoài ăn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mỗi ngày tôi mua 30k/ tiền thịt, bỏ ăn cá, vì cá đắt, lại nhiều xương, nấu tốn ga, thịt ko bao nhiêu, đứa ăn đứa nhìn.Tôi ra chị hàng thịt, nói bán cho em 25k hoặc 30k mỗi bữa, đều như vắt chanh, bữa nào tôi cũng ghé mua. Chị thấy lạ mới hỏi, tôi bảo, em gửi chị luôn 5 ngày. Mỗi ngày 30k, cuối giờ e ra lấy, chị còn thịt gì thì cắt cho em thịt đó. Tụi e ăn lấy no, miễn sao nhiều là được. Thế mà, cứ lợn mới về, chị xẻo cho tụi tôi đầu tiên, rửa sạch rồi cho vào túi bóng, để tủ lạnh đàng hoàng, cho đến cuối giờ tôi về chị mới đưa. Ngày đó nghèo, mà được người ta đối xử tốt, cám ơn chị dữ lắm, mấy đứa nhỏ ngày nào đi qua, cũng tíu tít chào anh chị.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cô hàng rau, lúc đầu cũng như bao cô hàng rau khác, cũng nói thách, thế nhưng tôi chẳng mặc cả bao giờ, nói cháu chỉ có thế, cô cho cháu thêm quả ớt, quả chanh, hay tý rau thơm đc không? Mua nhiều, cô nhớ mặt mới hỏi, tôi cũng thành thật trả lời, tụi cháu vậy đó, ban ngày còn bận học trên trường, nhiều khi về muộn, cũng cố tý rau cho nó khỏe mạnh. Chả hiểu trời xui sao, từ bữa đó, bữa nào cô cũng nhặt rau cho, rồi xếp vào túi cẩn thận, khi thì cho thêm cái nọ, khi thì cho thêm cái kia. Đều vậy, mỗi tuần mình gửi cô 50k trước. Mình trả trước, sẽ lấy rau sau...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vụ ăn uống, sinh hoạt giờ ổn hơn nhiều rồi. Mỗi chuyện vệ sinh cá nhân thực tình bẩn quá, tôi không quen. Sau này chơi với mấy anh em giang hồ xóm quen chỗ quán nước. Tôi tìm nhà, 1 tháng mấy anh em dọn đến 4 lần nhà trọ....nhưng cũng chẳng khá hơn, vì khung nhà trọ chỉ có thế.Cuộc sống cho tôi tồn tại, tôi vẫn phát triển được, học tốt hơn, sức khỏe tốt hơn, mọi thứ tiền bạc cũng kiếm được hơn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi lên mạng, tìm hàng kiểu điện thoại cỏ giá rẻ, mua rồi lại đăng lên mạng bán tiếp. Có lần, dù ở tận khu lĩnh nam. Tìm thấy hàng ngon giá rẻ nhưng ở tận Cổ Nhuế. Xa quá, tôi nói họ bớt thêm nữa ko, em sinh viên, xe cộ ko có, phải đi mượn nữa. Ưh thì, khách bớt cho 200k. Tôi mừng lắm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sau nghĩ ra, mua của ông ở Lĩnh Nam sát bên nhà, tôi cũng nói mình ở tận Cổ Nhuế, thế là đơn nào cũng bớt thêm được 200k nữa...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có chút tiền rồi, tôi bảo anh ra riêng ở, tôi thuê 1 căn trên nóc 1 nhà trọ nguyên căn 4 tầng, mấy cô sinh viên thuê lại, ở 3 tầng dưới, phía trên tum thì còn phòng thờ và sân thượng, được cái có nhà vệ sinh riêng. Chả ai ở, vì chẳng có giường chiếu gì, còn mỗi cái bàn thờ bỏ không. Tôi bảo để mình ở, 500/ tháng được không ? Tôi chỉ cần nhà vệ sinh. Ma ko đáng sợ bằng nhà vệ sinh bẩn, tôi dỡ 2 cánh cửa làm giường, trải cái chiếu lên, đỡ nằm trực tiếp xuống đất. Có internet, có chỗ ngủ, có nhà vệ sinh sạch sẽ, có sân thượng tập thể dục, với tôi lúc đó thì vậy là ổn....</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ở nơi đó, tôi bắt đầu lại cuộc sống sinh viên đầy kỷ niệm của mình, với tình yêu, hy vọng, sự chia ly, sự dối trá, giận hờn và bồng bột. Nhưng giờ nghĩ lại, chính ngày tháng đó cho tôi biết bao bí kíp kinh doanh để áp dụng vào thương trường sau này...</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Còn tiếp...</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://static.xx.fbcdn.net/images/emoji.php/v9/t4c/1/16/1f642.png"alt=""style="max-width: 100%;"></div>

<div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/4c9d9fa83ee1dbc2321acbb0f5b70acf4d893124516ed1ab14d78a44806a6e94.jpg"alt="11. Tien Dung cong chua.jpg"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Theo Lĩnh Nam chích quái và các thần tích <i>“Tiên Dung nghe tin vua cha tức giận, sợ không dám trở về nên cùng chồng mở chợ Hà Thám, lập phố sá, đổi chác với dân gian. Dần dần nơi ấy trở thành một ngôi chợ lớn, buôn bán tấp nập, phồn thịnh, ai cũng kính thờ Tiên Dung và Chử Đồng Tử làm chúa”</i>.&nbsp; Nếu như đức lang quân của nàng - Chử Đồng Tử được tôn là “Chử Đạo tổ”, ông tổ “tu tiên” thì Mỵ nương Tiên Dung chính là “Bà tổ” nghề buôn bán nước ta vậy. Là công chúa con vua mà lại thành “bà tổ khởi nghiệp” rồi tu đạo thành tiên, chúng ta cùng xem thử một trong những hình mẫu người phụ nữ Việt thời kỳ Văn Lang như thế nào nhé!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>SINH RA Ở VẠCH ĐÍCH</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>“Hùng Vương thứ 18 (tức nhành Hùng Duệ Vương) đời thứ 3 có một nàng Mỵ nương (con gái vua gọi là Mỵ nương, con trai gọi là Quan lang) tên là Tiên Dung, nhan sắc tuyệt trần, đã đến tuổi trưởng thành mà không chịu lấy chồng, chỉ thích ngao du sơn thủy. Hùng Vương yêu con gái, chiều theo ý nàng. Mỗi năm khoảng tháng hai, tháng ba, nàng sửa soạn thuyền ghe, lênh đênh sông nước, vui chơi quên cả ngày về.” </i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có thể thấy Tiên Dung quả thực sinh ra ở vạch đích, lớn lên trong êm đềm, được yêu thương hết mực. Là công chúa cành vàng lá ngọc, đi đâu cũng có kẻ hầu người hạ, đến tuổi cập kê nhưng không chịu lấy chồng vẫn được cha chiều ý. Nàng may mắn hơn rất nhiều công chúa khác phải chấp nhận&nbsp; cuộc hôn nhân chính trị để giúp vua cha, vua anh, vua em giữ vững ngai vàng. Nàng tốt số hơn bao nhiêu cô gái khác phải làm khuê nữ loanh quanh trong vườn nhà góc bếp chẳng bao giờ được đi xa. Nàng cũng chọn một lối sống khác, không chịu lấy chồng dù đã đến tuổi trưởng thành. Để nàng được ung dung tự tại, tự do như thế hẳn là vua cha yêu thương nàng rất nhiều, nhiều tới độ có thể bỏ qua mọi phong tục tập quán. Và ngược lại, để được vua cha yêu thương đến vậy, tin tưởng cho thân gái một mình đi xa như thế chắc chắn Tiên Dung là người con gái không chỉ có sắc mà còn có tài, có tình yêu thương, có phẩm chất, đức hạnh hơn người.</p></div><div class="block-wrapper" type="header"><h1>&nbsp;Ý TRỜI HAY LÒNG NGƯỜI?&nbsp; &nbsp;&nbsp;</h1></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>“Vào một ngày đẹp trời Tiên Dung cho thuyền dạo chơi dọc sông Hồng, đi qua vùng Chử Xá (nay là Gia Lâm, Hà Nội). &nbsp;Lúc đó Chử Đồng Tử&nbsp;</i><i>(người đàn ông không một mảnh khố) đang ngâm mình bắt cá dưới sông, nhìn thấy từ xa đoàn thuyền dong buồm đi tới, sợ quá chàng liền chạy lên bờ nhằm khóm lau vùi mình xuống cát.&nbsp;Ngắm phong cảnh hữu tình, Tiên Dung liền cho dừng thuyền lại, sai thị nữ lên bờ quây màn ở bụi lau để tắm, ngờ đâu đúng ngay chỗ của Chử Đồng Tử. Nước xối dần để lộ thân hình Chử Đồng Tử dưới cát. Chử Đồng Tử sợ hãi định chạy trốn. Tiên Dung kinh ngạc bèn hỏi han sự tình, thấy chàng hiếu thảo, bản tính thật thà, ngẫm là duyên trời định bèn nói: "Ta và chàng tình cờ gặp nhau thế này, âu cũng là nhân duyên do trời sắp đặt", liền đó nàng truyền mang quần áo cho Chử Đồng Tử và cùng chàng làm lễ kết duyên ngay trên thuyền.”</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Người viết đặt ra câu hỏi nếu gặp phải tình huống như vậy một công chúa có thể xử lý thường dân kia thế nào? &nbsp;“Tên dân đen láo xược, dám khi quân phạm thượng với công chúa lá ngọc cành vàng. Người đâu lôi ra chém” =))) Có thể lắm chứ. Cứ xử trảm bịt đầu mối, diệt trừ hậu hoạ là xong. Đằng nào thì đó cũng chỉ là một tên dân đen nghèo hèn đến độ cái khố cũng chẳng có. Đằng nào thì Tiên Dung vốn không muốn lấy chồng. Đằng nào thì cũng chỉ có vài người biết việc này mà đều là người thân tín của công chúa, việc bịt miệng không hề khó. Chẳng phải Chử Đồng Tử cũng xác định tư tưởng, đã nghĩ tới cái chết nên mới sợ hãi định chạy trốn đó thôi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thế nhưng việc dễ không muốn lại đi chọn việc khó mà làm. Công chúa lá ngọc cành vàng chủ động ngỏ ý kết duyên với chàng trai không quen biết, không “nhà mặt phố bố làm to”, không tài sản phòng thân, không sính lễ cưới hỏi. Ừ cứ cho là có thể bởi tình yêu sét đánh đi nhưng một cô gái như Tiên Dung lớn lên trong giàu sang, đã từng ngao du khắp chốn không phải người không hiểu sự đời. Thì cứ cho là “duyên trời sắp đặt” đi, nhưng thân là Mỵ nương con vua, được giáo dục đàng hoàng tử tế sao nàng không biết vua cha, gia đình sẽ nhìn nhận thế nào mà lại “kết duyên ngay trên thuyền”. Lĩnh Nam chích quái có đoạn <i>“Hùng Vương giận bảo: “Tiên Dung không biết trọng danh tiết, không biết tiếc tiền của, đi chơi giữa đường lại hạ giá với người nghèo, còn mặt mũi nào mà thấy ta nữa. Từ nay mặc kệ nó, không cho về kinh nữa.” </i>Nàng không phải không biết hệ quả của quyết định đó, tại sao lại chọn thế khó cho mình? Người viết mạo muội nghĩ có lẽ là bởi tình thương người và lòng trắc ẩn, bởi nàng thật sự coi trọng tính mạng người dân thường cũng quý như tầng lớp quý tộc, bởi nàng cảm động trước lòng hiếu thảo của Chử Đồng Tử với cha, cảm thương cho cảnh ngộ nghèo hèn khốn khó của chàng. Trong tình yêu đôi lứa ẩn chứa cả tình thương người, lòng nhân ái và vị tha vậy. Bởi thế mối tình của Tiên Dung và Chử Đồng Tử có thể gọi là ý trời se duyên gặp gỡ, lòng người định cuộc hôn nhân. Và người quyết định ở đây là đàng gái, là Mỵ nương Tiên Dung. Nàng vốn tâm niệm không định lấy chồng, nhưng trong tình huống éo le như vậy, nàng chọn lấy chồng vừa là tin vào ý trời vừa là muốn cho chàng trai kia một con đường sống. Lòng nhân ái của Tiên Dung còn được thể hiện rõ khi sau này nàng lập chợ buôn bán không chỉ xây dựng kinh tế cho gia đình mình mà còn giúp người dân có cơ hội kiếm sống tốt hơn, hay khi thành đạo, nàng cùng chồng chu du khắp nơi truyền đạo cho người, dùng y thuật cứu nhân độ thế.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>KHỞI NGHIỆP TỪ HAI BÀN TAY TRẮNG</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đúng như dự đoán của tất cả mọi người, Hùng Vương nghe tin Tiên Dung tự ý lấy Chử Đồng Tử thì nổi giận lôi đình. Sao không giận cho được khi “ngoan xinh yêu” của cha mười mấy năm nâng niu chiều chuộng lại không thèm hỏi cha một câu báo cha một lời mà tự ý kết hôn. Sao không đau cho được khi mà bao mối tốt ngon lành cành đào vua cha chọn thì nàng không nghe, còn bảo không định lấy chồng, giờ thì hay chưa lại đi lấy kẻ nghèo hèn, bần cùng nhất thiên hạ. Đã thế thì đừng có vác mặt về đây nữa, đừng hòng động đến bất cứ tiền tài nào của ta, từ rày ta không có đứa con này, Tiên Dung không còn là Mỵ nương nữa. Thế là nàng công chúa của chúng ta từ vạch đích quay về điểm xuất phát, mất đi tước vị hoàng tộc, không có tài sản, không còn gia đình người thân, chỉ được một tấm chồng cũng vô sản nốt. Kể cũng cám cảnh, nghe cũng thảm thương. Nhưng Tiên Dung là người con gái thật sự dũng cảm, dám làm dám chịu, dám quyết định hôn nhân thì dám đồng cam cộng khổ với bạn đời, dám làm trái ý vua cha thì dám tự mình đi lên từ hai bàn tay trắng. Quả là tinh thần mạnh mẽ, bản lĩnh kiên cường của “bà tổ khởi nghiệp”. =)) Bởi chàng ở vùng sông nước thạo nghề đánh cá, bởi nàng sống ở kinh đô Phong Châu vốn biết trồng dâu nuôi tằm dệt vải, thế là hai vợ chồng chăm chỉ lao động tạo dựng cuộc sống. Xuất thân là công chúa vùng cao lại từng đi khắp nơi theo đường sông nước, Tiên Dung nhận ra nhu cầu trao đổi hàng hoá giữa các vùng miền để sản vật nơi này đều có thể tới tay người sống ở nơi khác, khi có chút vốn liếng nàng cùng chồng mở chợ rồi lập phố sá giao thương, mở ra nghề buôn bán cho người dân quanh vùng. Trời chẳng phụ lòng người dày công dốc sức, phố chợ của vợ chồng nàng ngày càng sầm uất, thịnh vượng, giao thương cả trong nước và ngoại quốc.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>“Một hôm có khách buôn đến nói với Tiên Dung rủ chung mối làm ăn, đem vàng cùng ra nước ngoài mua hàng về bán sẽ có lãi to.”&nbsp; </i>Với trực giác nhạy bén của người làm kinh doanh, nàng nhận ra cơ hội tốt liền bảo chồng cùng hùn vốn với họ<i>. “Chử Đồng Tử bèn theo khách buôn đi khắp ngược xuôi. Một hôm qua ngọn núi giữa biển tên Quỳnh Viên (nay là núi Nam Giới thuộc Hà Tĩnh), thuyền ghé lấy nước ngọt. Trên núi còn có ngôi cổ tự, Chử Đồng Tử trèo lên am trên núi và gặp một đạo sĩ tên Phật Quang. Chàng bèn giao tiền cho khách buôn đi mua hàng, còn mình thì ở lại học phép thuật. Sau thuyền quay lại đón, Chử Đồng Tử đã tu thành đạo, Phật Quang tặng chàng một cây gậy và một chiếc nón lá, dụ rằng đây là vật thần thông. Về đến nhà Chử Đồng Tử truyền đạo lại cho vợ. Tiên Dung giác ngộ bèn bỏ việc buôn bán cùng chồng đi khắp nơi cứu nhân độ thế.”</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có thể thấy, Tiên Dung không chỉ là người phụ nữ khéo vun vén, một “doanh nhân nhạy bén trên thương trường” mà cũng là người vợ hậu phương vững chắc cho chồng. Nàng lấy chàng không một tài sản, không của hồi môn, nàng cùng chàng bảo nhau làm ăn gây dựng cuộc sống. Nàng khuyên chàng ra biển lớn làm giàu và nàng tin tưởng con đường chàng chọn, theo chàng học đạo tu tiên thay vì tiếp tục kiếm tiền. Nhờ thế mà Tiên Dung giác ngộ<i>. </i>Khi hiểu thấu<i> </i>đạo trời, hai vợ chồng từ bỏ phố chợ của mình, đem tài sản chia cho dân chúng rồi cùng nhau ngao du hành đạo, cứu giúp chúng sinh. Trước kia, nàng mở ra nghề buôn bán giúp bản thân và dân chúng gia tăng tài sản, có cuộc sống tốt hơn. Sau khi thành đạo, nàng không còn dính mắc vào tiền tài danh vọng, sẵn sàng buông nghề để làm việc thiện, việc có ý nghĩa, truyền đạo cứu đời, bốc thuốc cứu mạng giúp cho nhiều người hơn nữa. Khi từ bỏ mọi thứ ngoài thân lại là lúc có được tất cả. <i>“Ngày nọ, trong lúc trời tối, người đã thấm mệt, xung quanh hiu quạnh không nhà cửa, hai vợ chồng bèn cầm gậy che nón nằm dưới mà nghỉ. Nửa đêm chỗ ấy nổi lên thành quách, cung điện bằng châu ngọc, kho tàng đầy đủ của cải, không thiếu một thứ gì, lại thêm tiên đồng ngọc nữ, tướng sĩ lính hầu xúm xít quanh hai vợ chồng. Sáng hôm sau, dân chúng quanh vùng kinh ngạc bèn dâng hương hoa quả ngọt đến xin làm bầy tôi. Từ đấy chỗ đó phồn thịnh, sung túc như một nước riêng.” </i>Là bởi phúc đức của hai vợ chồng đã tới ngày hái quả, hai người từ bỏ gia sản từ nghề buôn bán lại càng sung túc, thịnh vượng hơn xưa. Khi nghèo khó hay lúc giàu sang vợ chồng nàng vẫn không quên hành đạo, tiếp tục tục giúp đời cứu người.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>ĐẠO HIẾU VÀ TỪ BI</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có thể nói Tiên Dung cùng chồng cứu đời độ thế chẳng nợ người dân, chỉ nợ một ân tình, một chữ hiếu với vua cha của nàng. Thế nên biến cố cần đến sẽ phải đến. <i>“Nghe tin vợ chồng Tiên Dung dùng phép lạ dựng thành quách, Hùng Vương cho là có ý tạo phản, liền xuất binh đi đánh dẹp. Quân nhà vua đến, người dưới xin ra chống cự nhưng Tiên Dung chỉ cười và từ chối không kháng lệnh cha mình, chờ chịu tội. Trời tối, quân nhà vua đóng ở bãi đất cách đó một con sông. Đến nửa đêm bỗng nhiên bão to gió lớn nổi lên, thành trì, cung điện và cả bầy tôi của Tiên Dung và Chử Đồng Tử phút chốc bay lên trời. Chỗ nền đất cũ sụp xuống thành một cái đầm rất lớn. Nhân dân cho đó là điều linh dị bèn lập miếu thờ, bốn mùa cúng tế, và gọi đầm đó là đầm Nhất Dạ Trạch (Đầm Một Đêm), bãi cát đó là Bãi Tự Nhiên hoặc Bãi Màn Trù và chợ đó là Hà Thị.”</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nếu như câu chuyện mở đầu bằng điểm sáng về lòng hiếu thảo của Chử Đồng Tử với người cha Chử Cù Vân, thì truyền thuyết khép lại vụt sáng ở việc Tiên Dung tròn chữ hiếu với vua Hùng. Cha không cho về, nàng chẳng dám về. Cha cho là phản loạn sai quân đi dẹp, nàng không kháng mệnh cha mà khoanh tay chờ chết. <i>“Chuyện này cũng không phải tự ta làm ra, cũng là trời run rủi. Ta đâu dám cự lại phụ vương. Sống chết nhờ trời, dẫu ta có bị phụ vương giết cũng không dám oán hận.”</i> Nàng tự thấy mình có lỗi khi làm cha tức giận mà từ mặt, nàng thấy mình có tội khi khiến cha phiền não, âu lo mà sai quân tiêu diệt. Nàng cũng không muốn vì mình mà liên luỵ sinh mệnh khác, khiến chiến tranh xảy ra, bao người rơi cảnh lầm than, sinh ly tử biệt. Nàng chọn quy hàng, nghe theo mệnh trời và bất bạo động. Trong lòng hiếu thảo với cha có cả đức hiếu sinh với dân chúng. Tiên Dung và Chử Đồng Tử đã sống vẹn toàn đạo hiếu và lòng từ bi. Bởi thế mà vợ chồng nàng thăng thiên, trở thành thần bảo hộ. Thành quách đến từ phép lạ cũng biến mất một cách kỳ lạ, chỉ để lại vết tích là đầm Nhất Dạ cùng truyền thuyết lưu danh muôn đời.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có thể nói Tiên Dung công chúa là một trong những hình tượng hiếm hoi về người phụ nữ Việt xưa được khắc họa rõ nét trong thần tích. Từ truyền thuyết về nàng, ta càng thêm yêu, thêm tự hào, thêm kính phục và ngưỡng mộ người phụ nữ tự do tự tại, dám là chính mình, dám chịu trách nhiệm, đảm đang tháo vát, chu toàn việc nhà lăn xả việc nước, vẹn toàn đạo hiếu chung thuỷ chữ tình và giàu lòng nhân ái, từ bi, trắc ẩn. Hình tượng Mỵ nương Tiên Dung vừa phản ánh hiện thực và có lẽ cả ẩn chứa ước mơ của người phụ nữ Việt cổ. Phụ nữ thời hiện đại ở thế hệ con cháu như chúng ta còn phải học “bà tổ nghề buôn” dài dài ha.😊</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>Đọc thêm:</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="linkTool"><a class="link-content" target="_blank" rel="nofollow noindex noreferrer" href="https://blog.vietales.vn/publication/vua-dau-bep-van-lang-hung-chieu-vuong-lang-lieu"><div class="link-title">VUA ĐẦU BẾP VĂN LANG: HÙNG CHIÊU VƯƠNG LANG LIÊU</div><p class="link-description"></p><span class="link-anchor">blog.vietales.vn</span></a></div>

<div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/c1ba9aa99fdd22ad37311efee916f921c510b42268c4aa8d26f174882ba5eecb.png"alt="ChatGPT Image 04_59_27 19 thg 6, 2025.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp; <b>Giới thiệu:</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hoàng Như Ý là một nữ giám đốc lạnh lùng, vô cảm, không có tình yêu, cũng không tin vào tình yêu. Dù tính tình như thế nhưng vẻ ngoài của Hoàng Như Ý lại rất thanh tú, đáng yêu như một nữ sinh khiến nhiều người nhầm tưởng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Công ty mà Hoàng Như Ý điều hành là tập đoàn hệ thống xuyên không theo yêu cầu. Trong một ngày không mấy đẹp trời, Hoàng Như Ý phát hiện có một hệ thống đã bị lỗi, khiến thế giới của một truyện được nhiều yêu thích có nguy cơ sụp đổ, kéo theo những thế giới khác cũng sẽ bị phá hủy vì hiệu ứng cánh bướm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không một nhân viên nào của công ty dám nhận nhiệm vụ xuyên vào thế giới đó để sửa lỗi cho hệ thống. Thân là người đứng đầu công ty, Hoàng Như Ý không thể không gánh vác trách nhiệm này. Vấn đề là, hệ thống bị lỗi kia lại là hệ thống toàn những câu chuyện tình yêu thắm thiết, mà đó lại là nhược điểm chí mạng của Hoàng Như Ý.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Là một nữ giám đốc vốn không tin vào tình yêu và càng không tin vào bất cứ ai trừ bản thân mình, Hoàng Như Ý phải làm thế nào để vượt qua được những thế giới toàn là những nhân vật chỉ biết yêu đương kia để sửa lại cốt truyện, sửa lỗi của trò chơi? Đáng sợ nhất là, sau khi đã xuyên qua sửa cốt truyện, Hoàng Như Ý còn nhân tiện đón về cho mình một tấm chân tình sâu nặng mà cô không nỡ bỏ cũng không thể rời xa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>1. Hôm Nay Tổng Giám Đốc Không Vui</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hôm nay, tất cả nhân viên của tập đoàn Mê Hoặc Nhân Tâm đều có cảm nhận vô cùng sâu sắc rằng Tổng giám đốc của bọn họ đang không vui.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tổng giám đốc của tập đoàn Mê Hoặc Nhân Tâm chính là Hoàng Như Ý. Và quả thật, hôm nay Hoàng Như Ý đang không vui, rất không vui, cực kỳ không vui. Lý do không vui của Hoàng Như ý lại rất khó để giải thích và giãy bày.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sáng sớm hôm ấy, Hoàng Như Ý thức dậy trong cảm giác váng vất, đầu nặng, mắt hoa, hai bên thái dương nhức buốt. Suốt đêm qua, cô đã bị vô số ác mộng quấn thân. Dù sau khi thức dậy, Hoàng Như Ý không thể nhớ được một chút gì về nội dung của ác mộng, nhưng cô vẫn có ấn tượng rằng đó là những cảnh tượng rất khủng khiếp, rất đáng sợ. Thậm chí, Hoàng Như Ý đã kêu gào rất thảm thiết và khóc lóc rất thê lương trong những giấc mơ kinh hoàng ấy. Sáng ra, Hoàng Như Ý vô cùng buồn bực vì đôi mắt của cô mỏi nhừ và vẫn còn đọng lại những giọt nước mắt hoen trên mí chưa kịp khô. Nhìn xuống chiếc gối đầu mềm mại cũng đã ướt đẫm một góc, Hoàng Như Ý rất khó chịu khi đoán ra, bản thân đã khóc đến ướt gối suốt đêm chỉ vì một giấc mơ không rõ ràng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vốn dĩ dáng vẻ của Hoàng Như Ý đã khiến cho người khác có cảm tưởng rằng cô yếu ớt và cần được chở che bảo vệ. Cô không quá cao, thậm chí, so với những nữ nhân viên trong công ty thì Hoàng Như Ý còn thấp hơn một số người. Chẳng những thế, làn da của cô trắng ngần với mái tóc mềm mượt, cộng thêm gương mặt trái xoan thanh tú, đôi mắt to tròn luôn long lanh và đôi môi đỏ chúm chím khiến bộ dáng của Hoàng Như Ý trông chẳng khác gì một nữ sinh ngây thơ và mềm mại.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chính vì thế, trong suốt thời gian đi học, Hoàng Như Ý thường xuyên bị trêu chọc và bắt nạt. Chỉ đến khi cô trở về làm cô chủ nhỏ của nhà họ Liêu, có gia tộc lớn mạnh và tiếp nhận công ty của gia đình, Hoàng Như Ý mới tạm thoát khỏi những tình cảnh khiến cô khó chịu. Dù vậy, những ánh mắt, những hành động, và cả những lời xì xầm,… vẫn lén lút thể hiện sự thương hại, bảo vệ, xen lẫn sự khinh thường Hoàng Như Ý vì dáng vẻ quá mềm mại ngây thơ của cô. Vì thế, Hoàng Như Ý vẫn luôn cố gắng và cố ý bộc lộ mặt ác liệt, mạnh mẽ đến mức lạnh lùng, vô tình ra ngoài. Nhất là khi đã có thể cứng cáp tự đứng trên đôi chân của mình, Hoàng Như Ý càng chưa bao giờ thể hiện sự yếu đuối, cho dù là những lúc chỉ có một mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vậy mà đêm qua, Hoàng Như Ý lại khóc lóc chỉ vì một giấc mơ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thật mất mặt.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Quá sức mất mặt.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hoàng Như Ý hậm hực trừng mắt với chính mình trong gương và càng hậm hực thêm nhiều vì dáng vẻ phản chiếu của cô không có một chút tính uy hiếp nào. Lẽ nào cô đúng là một kẻ yếu ớt và yếu đuối như thế? Cho dù bề ngoài cô có cố gắng tỏ ra mạnh mẽ thế nào đi nữa thì trong nội tâm của cô, và trong cả tiềm thức của cô vẫn luôn mềm yếu nên mới dễ dàng rơi nước mắt đến vậy?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Suy nghĩ đó khiến cho Hoàng Như Ý không vui một chút nào. Và khi Hoàng Như Ý đến công ty thì sự không vui của cô càng lan tỏa ra một cách rộng rãi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Suốt buổi sáng hôm ấy, trong công ty Mê Hoặc Nhân Tâm vang lên không ngớt những tiếng kêu than thảm thiết của đa số nhân viên. Bởi vì, hôm nay Tổng giám đốc của họ đang không vui, rất không vui, vô cùng không vui. Bầu không khí của cả công ty trở nên vô cùng căng thẳng, nhất là ở tòa nhà trung tâm của công ty, nơi các lãnh đạo cấp cao hội họp và làm việc.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nằm giữa lòng thành phố, nơi những con đường giao nhau như ký ức đan xen, Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn hiện ra như một bản thánh ca bằng gạch đá – trầm mặc, linh thiêng, không thể thay thế. Nhưng ít ai biết rằng, hơn một thế kỷ trước, nơi ấy chỉ là một bãi đất trống, nơi một người đàn ông tóc hoa râm từ trời Tây đến, mang theo cuộn bản vẽ, giấc <code class="inline-code">mơ </code>và một tình yêu lặng lẽ dành cho mảnh đất chưa từng gọi ông bằng tên.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="header"><h3>🧱 Cuộc gặp gỡ của thời gian và đức tin</h3></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Jules Bourard, một kiến trúc sư người Pháp, đã vượt biển đến Sài Gòn năm 1876 theo lệnh của chính quyền thuộc địa Nam Kỳ. Ông không ồn ào như các tướng lĩnh quân sự, không quyền uy như quan toàn quyền – ông chỉ là một người vẽ, người đo, người xây – nhưng mang trong mình khát vọng dựng nên một công trình mà “cả trời Âu phải cúi đầu trước sự bền vững giữa gió mùa nhiệt đới.”</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Khi cuộc thi thiết kế nhà thờ được mở ra tại Pháp, ông lặng lẽ nộp bản vẽ mang phong cách Roman pha chút Gothic, với hai tháp chuông cao vút như mũi giáo chọc thủng màn sương Đông Dương. Không màu mè, không tham vọng chính trị, thiết kế của ông chinh phục giám khảo bằng sự hài hòa giữa thiêng liêng và bền vững, giữa ánh sáng thiên đàng và nền đất nhiệt đới.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="header"><h3>🏗️ Ba năm dựng nên một biểu tượng</h3></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Công trình được khởi công ngày 7 tháng 10 năm 1877, với tất cả vật liệu – từ gạch đỏ Marseille không phủ rêu, kính màu từ Chartres, đến đinh ốc, thép chịu lực – đều được vận chuyển bằng tàu thủy từ Pháp sang. Người Sài Gòn lúc ấy nhìn những viên gạch đỏ au như thứ “đá lửa biết hát” từ trời Tây rơi xuống.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Dưới nắng mưa xứ Nam Kỳ, ông Bourard cùng thợ Việt, kỹ sư Pháp ngày đêm dựng nên công trình. Ông không biết tiếng Việt, nhưng lại hiểu giọng nói của đất, tiếng vọng từ chuông đồng chưa đúc, và ánh mắt đầy nghi ngại lẫn kỳ vọng của người bản xứ. Họ nhìn ông như một người lạ, nhưng ông luôn cúi đầu chào họ như thể “chúng ta đang cùng xây tổ cho chim chung bầu trời.”</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="header"><h3>📿 Tượng Đức Mẹ và những điều chưa bao giờ ông kể</h3></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Năm 1880, công trình hoàn tất. Jules không tổ chức lễ mừng. Ông chỉ ngồi lặng yên trong ghế gỗ hàng cuối cùng của nhà thờ, nhìn lên tượng Đức Mẹ bằng đá cẩm thạch trắng, đặt nơi tiền đình. Ông tin rằng: "Ở nơi xa xôi này, người ta cần hy vọng nhiều hơn cả lời rao giảng."</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cả thành phố lúc ấy trầm trồ trước ngọn tháp đỏ vươn cao, tiếng chuông ngân xa hơn 10 cây số. Nhưng Jules thì lại lặng lẽ. Ông để lại trong nhật ký một dòng ngắn ngủi: “Tôi xây nơi này cho một đức tin không cần phiên dịch.”</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có người kể lại, ông từng yêu một người phụ nữ Việt – một người phụ trách dọn dẹp khu thi công – người dạy ông những từ tiếng Việt đầu tiên như “bình an”, “ở lại” và “trời ơi”. Nhưng rồi bà mất vì sốt rét giữa mùa mưa. Ông lặng lẽ dựng một viên gạch đặc biệt ở phía sau bàn thờ, không ai hay biết – nơi ấy có ký hiệu khắc tay bằng chữ Gothic: “J'aime en silence.” – Tôi yêu trong im lặng.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="header"><h3>🌧️ Tượng khóc và những lời đồn như thơ</h3></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhiều năm sau, người dân Sài Gòn đồn rằng tượng Đức Mẹ từng rơi lệ – sự kiện thu hút hàng ngàn người đến cầu nguyện. Có người khóc, có người hy vọng, có người đến chỉ để tìm chút tĩnh lặng giữa đời náo nhiệt. Và lạ thay, dù trải qua bao biến động, gạch nhà thờ chưa từng phủ rêu. Người ta đồn rằng Bourard đã “yểm bùa chống thời gian”, nhưng có lẽ, điều ông thật sự yểm là lời chúc bền vững dành cho những gì thuộc về con người.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="header"><h3>🕯️ Lời kết: Người đã xây – và người đã nhớ</h3></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không ai biết Jules Bourard mất ở đâu. Có tài liệu bảo ông về lại Marseille, có người nói ông mất ở Viễn Đông. Nhưng với người Sài Gòn, mỗi chiều chuông nhà thờ ngân vang, họ vẫn ngỡ như nghe thấy tiếng bước chân của ông lặng lẽ đi qua thềm đá. Ông không dựng đền vàng miếu ngọc, nhưng lại để lại trái tim của một thành phố.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bởi vì, ai xây nên một nơi để con người có thể hy vọng, thì người đó chưa bao giờ rời đi.</p></div>