<div class="block-wrapper" type="quote"><blockquote style="text-align: left;"><p class="quote-body">Thái Tông Trần Cảnh là vị vua khai mở Trần triều, được ca ngợi là ông vua xuất sắc đã lãnh đạo quân dân Đại Việt giành chiến thắng trước Đế chế Mông Cổ trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ nhất. Vua đã sinh thành và dưỡng dục nên thế hệ lãnh đạo kiệt xuất của dòng máu Đông A anh hùng, đó chính là vua Trần Thánh Tông, Chiêu Minh Đại vương Trần Quang Khải, Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật và các danh tướng tiếp tục thêm hai lần chiến thắng quân Nguyên Mông khiến cho nhà Nguyên hoàn toàn từ bỏ ý đồ xâm lược Đại Việt. Các con trai vua là quân vương, là trang anh hùng, tài năng, oai phong lẫm liệt, vậy còn những người con gái của vua thì thế nào? Bài viết này gửi tới bạn một vài thông tin mình lượm lặt được trong chính sử và từ thần tích về những nàng công chúa của vua Trần Thái Tông.</p><span class="quote-caption"></span></blockquote></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/fcc86313c9c478148a9498550f0d3cba37a943c106b1b2ae9708846fc27bd352.jpg"alt="19. Nhung nang cong chua cua vua Tran Thai Tong.jpg"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>1.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </i></b><b><i>Thái Đường Trưởng công chúa</i></b><b><i>, nàng công chúa sớm mồ côi</i></b><b><i> mẹ</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trưởng công chúa Thái Đường là vị công chúa không được nhắc đến trong chính sử mà thông tin về nàng được nhắc trong Ngọc phả và ghi ở thần tích của Đền Miễn Hoàn (xã Đại Thắng, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định). Theo thần tích Công chúa Thái Đường là đích nữ, con thứ ba của vua Trần Thái Tông và Thuận Thiên hoàng hậu (em của vua Trần Thánh Tông và Chiêu Minh Vương Trần Quang Khải). Bởi vậy mà bà được xem là Trưởng công chúa của vua.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Theo tư liệu này, sau khi sinh công chúa ít lâu thì Thuận Thiên hoàng hậu qua đời năm 1248 khi mới chỉ 33 tuổi thành thử Thái Đường công chúa đã sớm mồ côi mẹ khi còn thơ bé. Từ năm 1253 vó ngựa Mông Cổ đã lật đổ nước Đại Lý (Vân Nam) áp sát nước ta, tới tháng 12 âm lịch năm 1257 tướng Ngột Lương Hợp Thai dẫn theo 3 vạn quân xâm lược Đại Việt. Thực hiện kế “vườn không nhà trống”, nàng công chúa chưa tròn 10 tuổi đã phải theo chân bà ngoại Linh Từ Quốc mẫu di tản khỏi Thăng Long về Hoàng Giang (Ninh Bình) lánh nạn. Lớn lên trong thời buổi chiến tranh đó hẳn là công chúa phải chịu nhiều thiệt thòi, vất vả.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Khi trưởng thành, vua Trần Thái Tông gả Công chúa cho Hầu tước Vũ Tỉnh ở Lục Ngạn, xứ Kinh Bắc (nay thuộc tỉnh Bắc Giang). Công chúa sinh được một người con trai là Vũ Thành. Hầu tước Vũ Tỉnh qua đời, Công chúa một mình nuôi con khôn lớn, ăn học thành tài, thay cha cai quản miền Lục Ngạn. Được sự dạy bảo của mẹ, kế nghiệp cha, Vũ Thành một mặt chiêu tập dân nghèo mở rộng thái ấp và đại điền trang vùng Lục Ngạn, mặt khác tổ chức đội dân binh, tích trữ lương thảo, luyện tập võ nghệ, bảo vệ an ninh vùng biên giới phía Đông Bắc. Trong cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên lần thứ 3 (1288), đội dân binh của Vũ Thành giỏi đánh du kích nên đã lập công lớn ở trận Nội Bàng, chặn đường Thoát Hoan chốn chạy. Với công lao này, vua Trần Nhân Tông đã phong Vũ Thành là Trung dũng hầu Đại tướng quân. Tiếc thay Trung Dũng hầu đã anh dũng hy sinh trong trận chiến đấu ngăn chặn giặc Nguyên - Mông xâm lược tại Lục Ngạn năm 1288. Khi chồng và con không còn nữa, Công chúa Thái Đường về trông coi thái ấp cho anh là Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thiên hạ thái bình, Công chúa Thái Đường đã chiêu tập dân phiêu tán cùng với gia nhân đến vùng ven sông Đào, thôn Bắc Hà, xã Đô Liệu (nay là thôn Thi Liệu, xã Đại Thắng, huyện Vụ Bản) khẩn hoang lập điền trang với hy vọng vừa lập chốn an cư mới, vừa vơi bớt nỗi đau mất chồng con. Nội dung văn bia soạn khắc năm Mậu Dần, triều vua Bảo Đại 13 (1938) tại đền Miễn Hoàn có đoạn: <i>“…Công chúa thấy vùng thôn Bắc Hà, xã Thi Liệu, đất đai phì nhiêu mà dân cư thưa thớt, nên cho gia nhân đến đó lập trại, một mặt khai khẩn ruộng đất, mặt khác chiêu tập dân cư. Chỉ trong mấy năm đã làm nên ruộng tốt trên trăm mẫu đất, dân số tăng thêm trên năm chục người…”.</i>&nbsp;Công chúa còn hào phóng cho phép gia nô được khai hoang thêm ruộng để làm của riêng. <i>“…Khi Công chúa mắc lỗi, nhà vua ra lệnh thu ruộng đất đó làm quan điền. Về sau lại có chiếu chỉ ra lệnh miễn tội hoàn đất. Công chúa bèn cho dân làm ruộng chung”</i>.&nbsp;Vì vậy, đất ấy có tên là Miễn Hoàn. Công chúa lấy 36 mẫu trong số đất ấy cúng vào chùa Hộ Xá, số còn lại chia cho dân sở tại làm ruộng công để cày cấy, lấy hoa lợi sắm lễ vật phụng sự tại chùa. Cảm kích trước tấm lòng thương dân của Công chúa, nhân dân gọi số đất đó là&nbsp;“ruộng bà Quốc Mẫu”. Sau khi Thái Đường công chúa mất, người dân lập đền thờ bà trên điền trang Miễn Hoàn xưa, nay là xã Đại Thắng, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có thể thấy rằng, số mệnh người con gái đầu tiên của vua Trần Thái Tông gặp phải nhiều long đong lận đận. Là Trưởng công chúa cành vàng lá ngọc nhưng nàng đã sớm chịu cảnh mồ côi. Mang thân phận cao quý nhưng sống trong thời chiến tranh, nàng gặp phải nỗi đau mất chồng mất con, mất đi chỗ dựa lớn nhất của nữ nhân thời phong kiến. Nhưng nàng vẫn kiên cường sống tiếp, sống thay cả phần cho phu quân và con trai khi đất nước hoà bình. Nàng thực hiện chiếu chỉ triều đình chiêu tập nhân dân khai khẩn đất hoang lập thành thái ấp tạo chốn an cư lạc nghiệp cho dân nghèo. Khi điền trang bị thu hồi, công chúa không oán thán, lúc triều đình trả lại công chúa đem tặng người dân mà chẳng giữ lại làm tài sản riêng mình. Có thể nói tuy là phận nhi nữ lại lận đận long đong nhưng Thái Đường trưởng công chúa cũng mang trong mình tinh thần chiến binh mạnh mẽ, phong thái hào sảng, khoáng đạt và lòng yêu nước thương dân chẳng kém những người anh em trai của mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>2.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </i></b><b><i>Thiều Dương công chúa: người con gái đoản mệnh</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đại Việt sử ký toàn thư có đoạn viết vào năm 1277: <i>“Ngày thượng hoàng băng , công chúa Thiều Dương (con gái thứ của thượng hoàng tên là Thúy) đương ở cữ, chợt nghe tiếng chuông đánh liên hồi, nói rằng: “Có lẽ thượng hoàng mất chăng!”. Những người hầu cận nói dối, nhưng không nghe, công chúa cứ thương khóc kêu gào, mắt mờ đi rồi chết. Trước đây thượng hoàng không khỏe, công chúa bấy giờ đã lấy Thượng vị hầu Văn Hưng rồi, thường thường sai người đến thăm hỏi, những người hầu cận đều trả lời là thượng hoàng đã bình phục vô sự. Đến khi nghe tiếng chuông, thương khóc kêu gào mãi rồi chết. Người trong nước ai cũng thương”.</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chính sử chỉ có một vài thông tin ít ỏi về Thiều Dương công chúa và không ghi rõ thân mẫu của công chúa là ai. Xét theo tuổi tác của công chúa mất khi đang ở cữ thì mẹ của nàng là thứ phi của vua Trần Thái Tông, bởi lẽ Thuận Thiên hoàng hậu đã qua đời từ năm 1248. Từ câu chuyện công chúa thương khóc phụ hoàng đau lòng quá độ mà qua đời, ai ai cũng xót xa và cảm động trước tấm lòng hiếu thảo của nàng. Một người phụ nữ vừa mới sinh con đang ở cữ thân thể còn chưa hồi phục lại gặp phải nỗi đau mất cha, nỗi day dứt thân là con mà chẳng thể có mặt bên phụ hoàng vào giây phút cuối cùng. Có lẽ nỗi đau tinh thần quá đột ngột và quá lớn đã làm cơ thể nàng gục ngã. Công chúa ra đi khi tuổi đời còn quá trẻ, để lại đứa con thơ lâm cảnh mồ côi, để lại nỗi tiếc thương cho những người ở lại và một sử tích ngàn đời về người con gái “đại hiếu” của vua Trần Thái Tông.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày nay, công chúa Thiều Dương được thờ tại ngôi miếu ở thôn Nứa, xã Liên Hiệp, Hưng Hà, Thái Bình (cũ) tương truyền là vùng đất thái ấp của công chúa khi xưa. Ngôi miếu nhỏ bé có tuổi đời 700 năm nằm nép dưới cây đa cổ thụ, trên gò đất là nơi gặp nhau của hai con lạch, một bắt nguồn từ Nhật Tảo và một bắt nguồn từ Lưu Xá. Trong miếu Nứa hiện còn có đôi câu đối:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>"Kính thiên hiếu khốc danh tại sử<br></i><i></i><i>An Nữ ân thâm thuỵ vĩnh tường"<br></i>có nghĩa là:<br><i>"Tiếng khóc thương vua tên ghi trong sử<br></i><i>Ơn sâu thương dân An Nữ còn thơm mãi đến muôn đời"</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>3.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </i></b><b><i>Thuỵ Bảo công chúa, hai lần goá bụa</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Năm 1277 là một năm đầy mất mát nhất với hoàng thất nhà Trần. <i>“Bấy giờ Uy Văn Vương Toại lấy con gái của Thượng hoàng là công chúa Thuỵ Bảo. Uy Văn ham học hay thơ, tự hiệu là Sầm Lâu, có Sầm Lâu tập lưu hành ở đời. Vua (tức Trần Thanh Tông) từng hỏi chữ “quan gia” nghĩa là gì, Uy Văn trả lời: “Năm đời đế lấy thiên hạ làm của công (quan), ba đời vương lấy thiên hạ làm của nhà (gia) cho nên gọi là “quan gia”. Vua khen là người kiến thức rộng. Không may chết non (chết năm 24 tuổi), người nước ai cũng tiếc” (Trích Đại Việt sử ký toàn thư)</i><i></i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vậy là chỉ trong một năm, Thuỵ Bảo công chúa lần lượt mất đi cả phụ hoàng, hoàng tỷ cùng mẹ và phu quân của mình. Nỗi bi ai này thật khiến người đời thương xót. Công chúa Thuỵ Bảo goá bụa khi còn quá trẻ lại chưa con cái.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Một thời gian sau, dưới vua Trần Nhân Tông có dũng tướng Bảo Nghĩa hầu Trần Bình Trọng cũng không may goá vợ lâm cảnh “gà trống nuôi con”. Bảo Nghĩa hầu phu nhân mất sớm, để lại người con gái nhỏ Chiêu Hiến Quận chúa. Vua bèn tác hợp đem công chúa Thuỵ Bảo gả cho Trần Bình Trọng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tiếc thay, trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ 2, năm 1285, Trần Bình Trọng giao cho trọng trách giữ vùng Đà Mạc - Thiên Mạc, ngăn chặn truy binh và cầm chân quân Nguyên, đảm bảo cho bộ chỉ huy quân kháng chiến rút lui an toàn và bí mật. Do sự chênh lệch quá lớn về quân số, quân Đại Việt thất bại, Trần Bình Trọng bị bắt nhưng ông và quân lính của mình đã hoàn thành nhiệm vụ ngăn chặn truy binh để bộ chỉ huy rút lui an toàn. Sau khi bắt được Trần Bình Trọng, tướng Nguyên tìm mọi cách để khai thác thông tin, từ tra tấn, dọa nạt, đến dụ dỗ, chiêu hàng. Tuy nhiên, Trần Bình Trọng kiên quyết không khuất phục và không hé nửa lời về hướng đi của quân chủ lực. Không thể chiêu hàng Trần Bình Trọng, quân Nguyên buộc phải giết ông vào năm 1285, lúc đó ông mới chỉ 26 tuổi, để lại câu nói bất hủ <i>“Ta thà làm ma nước Nam chứ không thèm làm vương đất Bắc”. </i>Tới tháng 6 năm 1285 quân Đại Việt toàn thắng, hai vua Trần trở lại kinh sư, Trần Bình Trọng có công hộ giá, hy sinh vì nước được nhà vua truy phong tước Bảo Nghĩa Vương.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Một lần nữa, Thuỵ Bảo công chúa lâm vào cảnh goá bụa, một mình nuôi con chồng. &nbsp;Công chúa nén đau thương, dốc lòng nuôi dạy Chiêu Hiến Quận chúa nên người. Trải qua 3 cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông, đất nước được thái bình. Về sau khi vua Trần Anh Tông lên ngôi đã tuyên Chiêu Hiến Quận chúa vào cung lập làm Huy Tư Hoàng phi. Huy Tư Hoàng phi là mẹ sinh vua Minh Tông Trần Mạnh và khi Trần Mạnh kế vị, được tôn làm Huy Tư Hoàng thái phi rồi được truy phong làm Chiêu Từ Hoàng thái hậu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sau khi Huy Tư Hoang phi sinh ra Hoàng thái tử Trần Mạnh, Công chúa Thụy Bảo cảm thấy mình đã hoàn thành nghĩa cử đối với phu quân quá cố Trần Bình Trọng, nên quyết định xuất gia nương nhờ cửa Phật, tu hành giải thoát những phiền muộn của cuộc đời hai lần góa bụa. Công chúa về thôn Tiền ở phía Tây núi Hổ huyện Thiên Bản (Vụ Bản, Nam Định cũ) khai khẩn đất hoang tạo thành khu vườn hoa tươi tốt, coi đây là nơi nghỉ ngơi yên vui cuối đời, nên đặt tên là Vườn hoa An Lạc (An Lạc hoa viên). Mười năm sau, Huyền Trân Công chúa ở Chiêm Thành về, cũng chọn núi Hổ làm nơi tu hành, lập chùa Nộn, lấy hiệu là Hương Tràng ni sư. Hai Công chúa giúp dân khai phá vùng bãi biển Côi Sơn thành điền trang, vừa đem lại cảnh trù phù của làng quê. Khi Công chúa Thụy Bảo viên tịch, nhân dân xây bảo tháp ngay trong vườn An Lạc và chuyển chùa, lập đền thờ Công chúa ngay giữa làng. Thần vị tại đền Công chúa Thụy Bảo ghi: <i>"Trần Triều tông thất phu nhân liệt tiết vương mẫu ni sư truy phong yểu điệu trinh thục Thụy Bảo Công chúa vị tiền"</i>. Đền còn phả ký viết trên bảng son có niên đại Khải Định thứ 4 (1920), có đoạn ghi công tích của bà<i>:"Bà có công nuôi ẵm và phò Nhân Tông lên ngôi… Bà vui vẻ trở về đi tu, đắc đạo thành tiên vậy. Chúa là con vua Trần Thái Tông, là cô của vua Trần Nhân Tông, ngoại tổ mẫu của vua Trần Minh Tông."</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>4.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </i></b><b><i>An Tư công chúa, công chúa hoà thân hy sinh vì Đại Việt</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tháng 1 năm 1285, 50 vạn quân Nguyên Mông do Trấn Nam Vương Thoát Hoan, con trai của Hoàng đế nhà Nguyên Hốt Tất Liệt, thống lĩnh, chia làm hai cánh tấn công xâm lược Đại Việt. Quân Nguyên Mông là đạo quân cực kỳ thiện chiến đã từng càn quét khắp lục địa Á-Âu và nhanh chóng chiếm ưu thế tuyệt đối trước quân dân Đại Việt (chỉ có khoảng 30 vạn binh). &nbsp;Trước sức tấn công ồ ạt của quân Nguyên, Vua Trần Nhân Tông và Thượng hoàng Trần Thánh Tông quyết định rút khỏi Thăng Long, lui về Thiên Trường (Nam Định). Đại Việt sử ký toàn thư ghi<i>:"Tháng 2 (Ất Dậu)... Sai người đưa công chúa An Tư (em gái út của Thánh Tông) đến cho Thoát Hoan, là muốn làm thư giãn loạn nước vậy."</i> Và đó là dòng duy nhất trong chính sử nhắc tới An Tư công chúa. Tới tháng 5 năm 1285&nbsp; quân Đại Việt bắt đầu phản công, quân Nguyên đại bại. Trấn Nam vương Thoát Hoan, con trai của Hốt Tất Liệt đã phải chui vào cái ống đồng để lên xe bắt quân kéo chạy về Bắc. Tháng 6, ca khúc khải hoàn, hai vua trở lại kinh sư làm lễ tế lăng miếu, khen thưởng công thần, nhưng không ai nhắc đến An Tư công chúa, không rõ công chúa còn hay mất. “<i>Trong chiến công này rõ ràng là có sự đóng góp của công chúa An Tư, người đã hy sinh vì nạn nước.” </i>Nhưng ngày luận công nàng lại không được nhắc đến.<i> &nbsp;</i>Điều này đã khiến hậu thế cảm thương cho số mệnh hồng nhan bạc phận của An Tư công chúa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bên cạnh đó, có không ít giả thuyết cho rằng An Tư là người ngoài hoàng tộc họ Trần, được phong làm công chúa để phục vụ mục đích chính trị gả cho người Nguyên. Giả thuyết này xuất phát ở việc khi đề nghị hòa thân, các triều đại phong kiến thường lấy người trong họ, thậm chí là dân nữ có nhan sắc hay biệt tài để phong công chúa rồi gả cho nhân vật cần liên hôn, chứ ít khi là Hoàng nữ thật sự (như Vương Chiêu Quân thời Hán, Văn Thành công chúa và Nghi Phương công chúa thời Đường). Người viết cho rằng, giải thuyết này có phần hợp lý. Và nếu đúng như vậy thì việc không nhắc tới kết cục của An Tư công chúa rất có thể lại là cánh cửa để ngỏ cho người con gái ấy rút khỏi vai trò “công chúa hoà thân”, trở lại thân phận trước đây của mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trong chương trình phim tài liệu Thăng Long Nhân Kiệt được phát sóng nhằm kỷ niệm 1000 năm Thăng Long trên đài VTV, An Tư công chúa được liệt vào thứ 18 trong 100 vị vĩ nhân mà chương trình gọi là <i>"Nàng công chúa nhỏ bé lá ngọc cành vàng, trở thành vật hy sinh cho nền độc lập dân tộc". </i>Cho dù số mệnh của An Tư công chúa ra sao, xuất thân của nàng thế nào thì nàng vẫn là bậc nữ trung hào kiệt, xứng đáng được tôn vinh ngàn đời, lưu danh muôn thưở trong lòng hậu thế.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>5.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </b><b>Ứng Thuỵ công chúa Lê Ngọc Khuê, nàng công chúa không mang họ Trần</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đại Việt sử ký toàn thư có đoạn: <i>“công chúa Chiêu Thánh ở với Lê Phụ Trần hơn 20 năm sinh được hai người con là Thượng vị hầu Lê Tông và Ứng Thuỵ công chúa Lê Ngọc Khuê.”</i><i> </i>Theo đó, Ứng Thuỵ công chúa là con gái của công chúa Chiêu Thánh (Lý Chiêu Hoàng), người vợ cũ mà vua Trần Thái Tông đem gả cho Bảo Văn hầu Lê Phụ Trần (Lê Tần) năm 1258. Mẹ là công chúa, cha chỉ mang tước hầu, ấy vậy mà Lê Ngọc Khuê lại được sắc phong Ứng Thuỵ công chúa còn anh trai nàng được phong là Thượng vị hầu, tương đương với tước dành cho các con của Vua và Vương trong hoàng tộc họ Trần. Người viết mạo muội suy đoán rằng, rất có thể lúc đó chính Thượng hoàng Trần Thái Tông đã nhận hai con của Lê Tần và Lý Chiêu Hoàng làm nghĩa tử, nghĩa nữ nên mới có tước phong như thế. Thành thử, Ứng Thuỵ công chúa Lê Ngọc Khuê trở thành một trong số hiếm hoi những nàng công chúa không mang họ Trần trong triều đại Đông A, người còn lại chính là mẹ của nàng - Chiêu Thánh công chúa Lý Thiên Hinh (bị giáng từ Hoàng hậu xuống thành Công chúa năm 1237). Sử sách không chép rõ nhưng hầu hết các nhà nghiên cứu đồng thuận Thượng vị hầu Lê Tông- anh trai nàng, sau này được ban quốc tính, chính là danh tướng Bảo Nghĩa vương Trần Bình Trọng và cũng là ông ngoại của vua Trần Minh Tông.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Theo tài liệu "Lý Chiêu Hoàng - Một đời sóng gió" của Lê Thái Dũng, về sau Ứng Thuỵ công chúa Lê Ngọc Khuê được vua gả cho Trạng nguyên Trần Cố, người xã Phạm Triền, huyện Thanh Miện, phủ Hạ Hồng (tỉnh Hải Dương cũ, nay là Hải Phòng). Trần Cố đỗ Kinh trạng nguyên khoa Bính Dần, năm Thiệu Long thứ 9 (1266), đời vua Trần Thánh Tông cùng khoa với Trại trạng nguyên Bạch Liêu. Ông được vua trọng dụng, làm quan đến chức Hiến sát sứ, đứng đầu Hiến ty- cơ quan điều tra xét xử. Như bao người Đại Việt thời đó, công chúa cũng trải qua 2 cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ 2 (năm 1285) và thứ 3 (1287-1288) đầy khó khăn gian khổ và toàn thắng oai hùng. Người viết không tìm được thêm tư liệu về nàng, mong rằng Ứng Thuỵ công chúa Lê Ngọc Khuê có hậu vận viên mãn khi trở thành phu nhân của quan đại thần.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>Đọc thêm:</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="linkTool"><a class="link-content" target="_blank" rel="nofollow noindex noreferrer" href="https://blog.vietales.vn/publication/nu-de-chuyen-chua-ke-k%E1%BB%B3-1-%E2%80%9Cnu-hoang-nuoc-mat%E2%80%9D-dai-viet-ly-thien-hinh"><div class="link-title">NỮ ĐẾ CHUYỆN CHƯA KỂ: Kỳ 1 “Nữ Hoàng Nước Mắt” Đại Việt: Lý Thiên Hinh</div><p class="link-description"></p><span class="link-anchor">blog.vietales.vn</span></a></div>

<div class="block-wrapper" type="header"><h3>"Thật ra, nhiều lần thất bại... chỉ vì những thói quen nhỏ xíu"</h3></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có những buổi sáng tỉnh dậy, mở mắt ra không phải vì đã ngủ đủ, mà là vì... tiếng báo thức réo vang, quen thuộc như một phần của ngày. Tay với điện thoại, chưa kịp suy nghĩ gì đã kéo một vòng TikTok, một vài cái story, lướt tin nhắn cũ. Chỉ định xem vài phút thôi, nhưng rồi gần nửa tiếng trôi qua trong vô thức.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Những ngày như thế không ít. Và điều đáng sợ là mọi việc xảy ra hoàn toàn không do cố tình, mà do... thói quen.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không cần quá nỗ lực cũng vẫn lướt được vài tiếng đồng hồ. Không đói lắm cũng vẫn gọi đồ ăn. Không biết rõ mục tiêu, vẫn bật máy tính rồi “giả vờ bận rộn”.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đến một lúc nào đó, bắt đầu nhận ra: cuộc sống này có đến 80% được điều khiển bởi những gì lặp đi lặp lại mỗi ngày. Thành ra, có người thành công vì họ quen hành động. Còn có người trì trệ vì họ quen... trì hoãn.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/f4a91c4700fe35d60f3a7453202ec9b3112d693d2566533c14332e712befe65d.png"alt="14dcb7c866d95db959133a5fe1f7ded5edcc9780904459e1b49e8652fde3ea99.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Từng có một khoảng thời gian bản thân rất thích học. Mua sách, đăng ký vài khóa online, lưu hàng đống tài liệu về điện thoại. Nhưng lại không làm gì thêm sau đó. Học mà không áp dụng, thì thực chất chỉ đang "an ủi bản thân" rằng mình đang nỗ lực. Chứ thực ra... chỉ là đang dùng kiến thức như một lớp mặt nạ, chứ không phải là thứ tạo nên thay đổi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thói quen tốt, ai cũng muốn có. Nhưng thật ra... rất khó. Trong khi đó, thói quen xấu thì hình thành cực kỳ dễ, thậm chí không cần cố gắng gì cả. Chỉ cần một lần cho phép bản thân “xem thêm chút nữa”, “ngủ trễ một hôm thôi”, “mai làm cũng được”... là đủ để trượt dài.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Và điều đáng sợ nhất là nghiện cái cảm giác phê tạm thời – dopamine. Nó khiến đầu óc luôn cần một thứ gì đó kích thích để cảm thấy “sống”. Càng lướt – càng rối, càng ngắn hạn – càng dễ tiếp nhận. "Brain rot" – sự mục rữa của não – là khi ta quen với nội dung dễ dãi, nhanh, và không đòi hỏi suy nghĩ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Rồi một ngày, ngồi trước gương, tự hỏi: “Mình đã làm được gì trong tháng này?” Im lặng. Trống rỗng. Và bắt đầu thấy sợ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không phải sợ thất bại. Mà là sợ chính mình đang trở thành một người không có nổi một thói quen lành mạnh để bám víu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nếu suy nghĩ kỹ hơn một chút... có thể thấy, những gì mình làm mỗi ngày không phải là “vô tình” đâu. Nó là sự lựa chọn lặp lại đến mức trở thành phản xạ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nên nếu muốn thay đổi, không cần phải đợi “động lực” hay “điều gì đó lớn lao”. Chỉ cần bắt đầu... nhận diện:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>“Việc này có phải là thói quen xấu mình đang lập trình lại chính mình không?” “Liệu mình có đang chọn sự dễ chịu ngắn hạn để đánh đổi sự đau đầu lâu dài?”</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hãy ý thức hơn. Không cần hoàn hảo ngay. Nhưng chỉ cần đủ tỉnh để hỏi bản thân một câu nhỏ mỗi ngày: “Điều mình đang làm lúc này... đang đưa mình đến đâu?”</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Và đôi khi, chỉ cần thay đổi một thói quen nhỏ, tương lai đã rẽ sang hướng khác.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chào mọi người, Hôm nay là 14/7 – Quốc khánh Pháp, ngày phá ngục Bastille năm 1789. Người Pháp tự hào gọi đó là biểu tượng của tự do, dân chủ, nhân quyền. Treo trên mọi công trình công quyền ba chữ « Liberté, Égalité, Fraternité » – Tự do, Bình đẳng, Bác ái.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nghe thì đẹp. Nhưng tôi – một người Sài Gòn – khi nghe “14 juillet,” lòng vẫn... lấn cấn.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>I. Ký ức đầu tiên: mê tiếng Pháp, mê nước Pháp</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hồi nhỏ, tôi học song ngữ Pháp. Tôi mê nghe thầy đọc thơ Apollinaire, mê Frère Jacques, La Vie en Rose. Tôi thuộc lòng Victor Hugo, rung động với câu:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>« Il dort. Quoique le sort fût pour lui bien étrange, Il vivait. Il mourut quand il n’eut plus son ange. » (Nó ngủ. Dẫu số phận lạ lùng, nó sống. Và nó chết khi thiên thần nó không còn.)</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi thấy Pháp là đỉnh cao văn minh, là lãng mạn, là ánh sáng khai minh. Tôi mơ một ngày được chụp ảnh trước tháp Eiffel, được ngồi quán vỉa hè Paris nhìn đời.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>II. Lớn lên: Cú sốc lịch sử – Pháp từng xâm lược, bóc lột Việt Nam</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhưng khi lớn hơn, tôi đọc sử Việt Nam và thấy phũ phàng. Năm 1858, đại bác Pháp nã vào Đà Nẵng. Nam Kỳ lục tỉnh bị cắt dâng. Thuế thân, đồn điền cao su, phu phen chết đói chết khát.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi hiểu cái gọi là “Khai hoá văn minh” (la mission civilisatrice) chỉ là mỹ từ che đậy bóc lột. Tôi thấy Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Sài Gòn – những thứ từng khen là “di sản” – thực ra được xây để củng cố quyền lực thực dân.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Có một thời gian, tôi tự giận mình. Tôi bảo: « On ne change pas l’histoire avec des “si”. » – Không thay đổi được lịch sử bằng chữ “nếu.” Nhưng mình có thể thay đổi cách nhìn. Và lúc đó, tôi chỉ thấy Pháp là kẻ cướp.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>III. Tự vấn: Lịch sử có chỉ đen và trắng không?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhưng rồi tôi tự hỏi: « Rien n’est jamais tout noir ou tout blanc. » – Không có gì hoàn toàn đen hay trắng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đúng, Pháp xâm lược ta thật. Nhưng cũng nhờ giao lưu với Pháp mà Việt Nam tiếp xúc với chữ Quốc ngữ, báo chí, khoa học, tư tưởng tự do.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Phan Chu Trinh đòi dân quyền bằng tiếng Pháp. Nguyễn Ái Quốc viết “Những yêu sách của nhân dân An Nam” cũng bằng tiếng Pháp. Đông Kinh Nghĩa Thục dịch Voltaire, Montesquieu để khai dân trí.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Người Việt học cái hay từ Pháp – và dùng nó để chống lại Pháp.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>« Tel est pris qui croyait prendre. » (Kẻ tưởng bắt người lại bị bắt.)</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không phải người Pháp nào cũng thực dân. Có người đứng về phía Việt Nam, phản đối chiến tranh thuộc địa.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>IV. Sài Gòn – Thành phố lai căng hay giao thoa?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sài Gòn này, người ta hay mỉa “lai căng.” Nhưng tôi nghĩ: « Vive la différence ! » – Hoan hô sự khác biệt.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Người Sài Gòn biến Nhà thờ Đức Bà thành điểm chụp cưới áo dài. Quán cà phê kiểu Paris bán cà phê sữa đá, bánh mì chả lụa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>« Il faut cultiver notre jardin. » – Ta phải chăm sóc khu vườn của mình. Ta biến di sản Pháp thành thứ riêng, thứ Việt.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chữ quốc ngữ – thứ công cụ do giáo sĩ Pháp tạo, lại thành cây cầu phổ cập học hành cho người Việt.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>V. 14/7 – Ăn mừng hay phản tư?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vậy hôm nay – 14/7 – tôi ăn mừng không? Thật lòng là không. Tôi không quên cảnh thực dân chia để trị, bóc lột, đàn áp. Tôi không quên ai từng mất mạng vì tự do.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Pháp từng hô « Liberté, Égalité, Fraternité », nhưng lại áp bức thuộc địa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>« Les cordonniers sont toujours les plus mal chaussés. » (Thợ đóng giày lại đi chân đất.)</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhưng tôi cũng không cực đoan. Tôi không đòi đập bỏ Nhà thờ Đức Bà, không từ chối tiếng Pháp. Tôi nghĩ ngày này không phải chỉ để khen Pháp, mà để tự hỏi:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>« Il n’y a pas de liberté sans responsabilité. » (Không có tự do nếu không có trách nhiệm.)</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cả Pháp và Việt Nam đều từng phải trả giá để hiểu điều đó.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>VI. Tiếng Pháp của tôi – nợ và duyên</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hôm nay tôi vẫn nói tiếng Pháp. Nhưng đó là tiếng Pháp của người Việt.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Để đọc Hugo, nhưng cũng để kể Nguyễn Du. Để hiểu họ, nhưng cũng để họ hiểu mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>« Tout comprendre c’est tout pardonner. » (Hiểu hết là tha thứ hết.)</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi không quên quá khứ. Nhưng tôi chọn không đóng cửa tương lai.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chúng ta vẫn nợ lời giải cho Tự do – Bình đẳng – Bác ái. Cả Pháp cũng vậy. Họ vẫn còn bất công xã hội, phân biệt sắc tộc. Việt Nam cũng còn bất bình đẳng, còn tự do chưa trọn vẹn.</p></div><div class="block-wrapper" type="delimiter"><hr /></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>VII. Lời kết – Cho ngày 14/7</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nên với tôi, 14/7 không phải ngày vinh danh Pháp, mà là ngày để nghĩ về chính mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Để nhớ quá khứ – cả vết thương và điều học được. Để soi lại khẩu hiệu « Liberté, Égalité, Fraternité »: mình đã làm được tới đâu? Để nhắc mình:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>« Quand on veut, on peut. » (Muốn là được.)</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chúng ta không chọn lịch sử mình sinh ra. Nhưng ta chọn cách viết phần tiếp theo.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bonne Fête Nationale – cho người Pháp. Và chúc Việt Nam luôn học từ quá khứ để đi tới tương lai tự do mà mình chọn.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="quote"><blockquote style="text-align: left;"><p class="quote-body">&nbsp;Bảo Nghĩa vương Trần Bình Trọng là vị danh tướng Trần triều được nhiều đời ca ngợi là tấm gương tiêu biểu cho tinh thần kiên cường bất khuất, “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh” của dân tộc Việt Nam ta. Trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ 2 (năm 1285) ông đã anh dũng hy sinh trên chiến trường Thiên Mạc, bị giặc bắt không đầu hàng, giặc dụ dỗ chiêu hàng ông dõng dạc tuyên bố&nbsp;<i>“Ta thà làm ma nước Nam chứ không thèm làm vương đất Bắc”</i>. Vị dũng tướng thời đại Đông A bị giặc giết khi tuổi đời còn rất trẻ (26 tuổi) và công cuộc kháng chiến còn dang dở nhưng khí phách anh hùng, hiên ngang lẫm liệt cùng câu nói bất hủ của ông mãi lưu danh muôn thưở.&nbsp;&nbsp;</p><span class="quote-caption"></span></blockquote></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/823b0a36f32cda3a151ab4b2fcabd6ec461f28586bacf7fdd23ce4dd604bbf46.jpg"alt="18. Tran Binh Trong.jpg"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>1.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </i></b><b><i>Bảo Nghĩa Hầu: Thân thế hiển hách, dòng dõi Hoàng tộc</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đại Việt sử ký toàn thư chép: <i>“Bảo Nghĩa vương Trần Bình Trọng là dòng dõi Lê Đại Hành”, “ông cha làm quan ở đời vua Trần Thái Tông, được ban quốc tính là họ Trần”. </i>Tuy chưa tìm được tư liệu khẳng định chắc chắn, song đối chiếu với các nhân vật và sự kiện xảy ra dưới thời vua Trần Thái Tông, hầu hết các sử gia nhận định Trần Bình Trọng là con của Bảo Văn hầu Lê Phụ Trần (Lê Tần) và mẹ ông chính là Nữ đế Lý Chiêu Hoàng, bấy giờ mang tước vị Chiêu Thánh công chúa được vua Thái Tông gả cho Lê Phụ Trần năm 1258. Như vậy về nội tộc, ông là dòng dõi vua nhà Tiền Lê, về ngoại tộc ông là con trai Nữ đế Lý triều, là hậu duệ của vua nhà Lý.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Toàn thư chép <i>“công chúa Chiêu Thánh ở với Lê Phụ Trần hơn 20 năm sinh được hai người con là Thượng vị hầu Lê Tông và Ứng Thuỵ công chúa Lê Ngọc Khuê.” </i>&nbsp;Liên kết các thông tin này lại thì Trần Bình Trọng chính là Thượng vị hầu Lê Tông và ông có một người em gái là Ứng Thuỵ công chúa Lê Ngọc Khuê. Theo chế độ phong tước thời vua Trần Thái Tông Toàn thư có đoạn “<i>Năm Tân Sửu (1241) hoàng tử thứ ba là Quang Khải sinh, là em cùng mẹ với thái tử Hoảng, Quốc Khang là anh trưởng, sau đều phong Đại vương; thứ nhất Nhật Vĩnh, Ích Tắc, Chiêu Văn đều phong vương; rồi các con thứ nữa thì phong Thượng vị hầu.Con trưởng của các vương thì phong vương, các con thứ thì phong Thượng vị hầu, lấy làm chế độ vĩnh viễn</i>”. Ấy vậy mà con trai của Lê Phụ Trần (người chỉ mang tước hầu) lại được phong là Thượng vị hầu, con gái được phong Ứng Thuỵ công chúa, tương đương với tước vị dành cho con của vua và vương. Người viết mạo muội suy đoán rất có thể là Thượng hoàng Trần Thái Tông đã nhận hai anh em Lê Tông, Lê Ngọc Khuê làm nghĩa tử, nghĩa nữ nên mới có tước phong như vậy và Lê Tông đã được ban Quốc tính với tên Trần Bình Trọng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Xét theo quan hệ họ hàng thì ông là em họ của vua Trần Thánh Tông, Chiêu Minh Đại vương Trần Quang Khải và Tĩnh Quốc Đại vương Trần Quốc Khang (gọi Lý Chiêu Hoàng là dì ruột). Ông cũng là em họ của Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn bởi bà ngoại của Trần Bình Trọng chính là Linh Từ quốc mẫu Trần Thị Dung và là em gái của ông nội Trần Quốc Tuấn (tức Thái Tổ Trần Thừa). Bảo Nghĩa hầu còn là anh họ của Trần Khánh Dư, mẹ ông Lý Chiêu Hoàng là chị cùng mẹ khác cha với Trần Phó Duyệt (con trai Trần Thủ Độ, cha của Trần Khánh Dư). Có thể thấy Trần Bình Trọng có mối quan hệ họ hàng với hầu hết các nhân vật nổi tiếng thời kỳ đầu triều đại nhà Trần.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trần Bình Trọng sinh năm 1259 cùng lứa tuổi với vua Trần Nhân Tông (sinh năm 1258), cha ông Lê Phụ Trần từng là Thiếu sư kiêm Sừ cung giáo thụ tức là thầy dạy vua Trần Nhân Tông khi còn là Thái tử. Có xuất thân như vậy, hẳn nhiên ông được nuôi dạy bởi người cha văn võ toàn tài, trung thần hàng đầu nên sớm bộc lộ tài năng, đức độ và được hai vua (Thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông) yêu mến, tin cậy.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>2.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </i></b><b><i>Bậc anh hùng trung quân ái quốc: “Thà làm ma nước Nam chứ không thèm làm vương đất Bắc”</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tháng 1 năm 1285, 50 vạn quân Nguyên Mông do Trấn Nam Vương Thoát Hoan, con trai của Hoàng đế nhà Nguyên Hốt Tất Liệt, thống lĩnh, chia làm hai cánh tấn công xâm lược Đại Việt. Quân Nguyên Mông là đạo quân cực kỳ thiện chiến đã từng càn quét khắp lục địa Á-Âu và nhanh chóng chiếm ưu thế tuyệt đối trước quân dân Đại Việt (chỉ có khoảng 30 vạn binh). &nbsp;Sau thất bại trong vài trận đánh mở màn, tổng tư lệnh quân Đại Việt lúc bấy giờ là Quốc công tiết chế Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn quyết định lui quân về giữ Vạn Kiếp (nay thuộc vùng Vạn Yên, Chí Linh, Hải Dương). Quân Đại Việt tiếp tục rút lui về Thăng Long, nhưng cũng không giữ được trước sức tấn công ồ ạt của quân Nguyên. Hưng Đạo Vương quyết định rút khỏi Thăng Long, lui về Thiên Trường (Nam Định). Trần Bình Trọng được Hưng Đạo Đại Vương và Lưỡng cung (tức hai vua Trần Thánh Tông và Trần Nhân Tông) giao cho trọng trách giữ vùng Đà Mạc - Thiên Mạc, ngăn chặn truy binh và cầm chân quân Nguyên, đảm bảo cho bộ chỉ huy quân kháng chiến rút lui an toàn và bí mật.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bảo Nghĩa hầu lãnh đạo khoảng 600 binh tổ chức cuộc đánh chặn ngay tại bãi Thiên Mạc với quyết tâm tử thủ. Do sự chênh lệch quá lớn về quân số, quân Đại Việt thất bại, Trần Bình Trọng bị bắt nhưng ông và quân lính của mình đã hoàn thành nhiệm vụ ngăn chặn truy binh để bộ chỉ huy rút lui an toàn. Trận đánh này là một thắng lợi cực kỳ quan trọng về mặt chiến lược với cuộc kháng chiến, kể từ khi đó, quân Nguyên hoàn toàn mất dấu bộ chỉ huy và hai vua, tạo tiền đề cho thắng lợi chung cuộc của quân Đại Việt.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sau khi bắt được Trần Bình Trọng, tướng Nguyên tìm mọi cách để khai thác thông tin, từ tra tấn, dọa nạt, đến dụ dỗ, chiêu hàng. Tuy nhiên, Trần Bình Trọng kiên quyết không khuất phục và không hé nửa lời về hướng đi của quân chủ lực. Không thể chiêu hàng Trần Bình Trọng, quân Nguyên buộc phải giết ông vào năm 1285, lúc đó ông mới chỉ 26 tuổi. Trần Bình Trọng (陳平仲), cái tên “Bình Trọng” cha mẹ đặt cho ông mang ý nghĩa “ở trong hoà bình”, ông được sinh ra sau khi Đại Việt toàn thắng quân Nguyên-Mông lần thứ nhất, được lớn lên, trưởng thành trong thời bình. Và giờ đây ông đã chiến đấu tới giây phút cuối cùng, hy sinh thân mình trong kháng chiến chống Nguyên- Mông lần thứ hai với lý tưởng bảo vệ Tổ quốc, hộ giá hai vua, với khát vọng dành lại độc lập, hoà bình cho dân tộc.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tới tháng 6 năm 1285 quân Đại Việt toàn thắng, hai vua Trần trở lại kinh sư, Trần Bình Trọng có công hộ giá, hy sinh vì nước được nhà vua truy phong tước Bảo Nghĩa vương.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>3.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </i></b><b><i>Hậu duệ kế thừa ngôi báu</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mặc dù có xuất hiển hách nhưng xét về khía cạnh cuộc sống cá nhân thì Bảo Nghĩa vương kém may mắn hơn nhiều vương tôn quý tộc khác. Khi Trần Bình Trọng chào đời cha mẹ ông đều đã hơn 40 tuổi ở vào cảnh cha già con mọn rồi cha mẹ cũng sớm rời xa, mẹ ông tức Lý Chiêu Hoàng qua đời năm 1278 lúc này ông mới 19 tuổi. Theo các tư liệu thì khi Trần Bình Trọng kết hôn và có một con gái nhỏ thì vợ ông lại không may sớm qua đời. Vua Trần Nhân Tông thương cảnh Bảo Nghĩa hầu gà trống nuôi con nên gá nghĩa đem gả cô mình là công chúa Thuỵ Bảo (con gái vua Trần Thái Tông) cũng sớm chịu cảnh goá bụa cho Trần Bình Trọng. Sau khi Trần Bình Trọng hy sinh, &nbsp;công chúa Thuỵ Bảo ở vậy và nuôi dạy con gái vương là Chiêu Hiến quận chúa trưởng thành.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mang dòng dõi họ Lê, được ban quốc tính họ Trần, khi lớn lên Chiêu Hiến quận chúa được vua Trần Anh Tông lập làm phi tức Huy Tư hoàng phi. Hoàng phi xinh đẹp, nết na rất được vua Anh Tông và chính cung Bảo Từ Hoàng hậu yêu mến.&nbsp; Toàn thư chép: “<i>Có lần Bảo Từ Hoàng hậu thấy Huy Tư phi theo hầu Anh Tông đường xa mà không có kiệu, phá lệ đem cho bà kiệu liễn vốn chỉ dành cho Hoàng hậu ngồi. Tuy nhiên điều này đã bị Trần Anh Tông ngăn cản, còn nhắc: " Bảo Từ có yêu quý Huy Tư thì cho thứ khác, chứ kiệu liễn đã ngồi theo điển chế cũ, không thể cho được."”&nbsp; </i>Về sau,<i> </i>Huy Tư hoàng phi sinh ra Trần Mạnh- người con trai duy nhất sống tới tuổi trưởng thành của vua Trần Anh Tông và được lập làm Hoàng thái tử. Khi Trần Mạnh kế vị Hoàng đế (tức vua Trần Minh Tông), hoàng phi được truy tôn làm Huy Tư Hoàng thái phi, rồi được truy phong làm Chiêu Từ Hoàng hậu. Trần Minh Tông là vị vua đầu tiên của nhà Trần phá lệ chỉ truyền ngôi cho con dòng đích (có mẹ là người nội tộc họ Trần) được lập ra từ thời vua Trần Thánh Tông. Như vậy, Bảo Nghĩa vương Trần Bình Trọng chính là ông ngoại của vua Trần Minh Tông. Thật thú vị khi mẹ ông vốn là Nữ đế Lý triều và cháu ngoại ông lại là Hoàng đế Trần triều.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Dân tộc ta qua ngàn đời luôn tự hào về truyền thống anh hùng, bất khuất trong công cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước. Đó là bởi có những tấm gương anh dũng, kiên cường của thế hệ đi trước như danh tướng Trần Bình Trọng và hàng nghìn vị anh hùng trong lịch sử được truyền thừa cho thế hệ kế tiếp noi theo và phát huy. Bảo Nghĩa vương Trần Bình Trọng đã hy sinh gần 800 năm trước nhưng câu nói khảng khái, tinh thần bất diệt của ông thì sống mãi cùng lịch sử nước Việt Nam. Quả đúng như lời nhà thơ Tố Hữu trong bài thơ “Hãy nhớ lấy lời tôi” đã viết:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>“Có cái chết hóa thành bất tử &nbsp;<br>Có những lời hơn mọi lời ca”.</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>Đọc thêm:</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="linkTool"><a class="link-content" target="_blank" rel="nofollow noindex noreferrer" href="https://blog.vietales.vn/publication/nu-de-chuyen-chua-ke-k%E1%BB%B3-cuoi-nhung-nang-cong-chua-cua-vua-tran-thai-tong"><div class="link-title">NỮ ĐẾ CHUYỆN CHƯA KỂ: Kỳ Cuối Những Nàng Công Chúa Của Vua Trần Thái Tông</div><p class="link-description"></p><span class="link-anchor">blog.vietales.vn</span></a></div><div class="block-wrapper" type="linkTool"><a class="link-content" target="_blank" rel="nofollow noindex noreferrer" href="https://blog.vietales.vn/publication/nu-de-chuyen-chua-ke-k%E1%BB%B3-1-%E2%80%9Cnu-hoang-nuoc-mat%E2%80%9D-dai-viet-ly-thien-hinh"><div class="link-title">NỮ ĐẾ CHUYỆN CHƯA KỂ: Kỳ 1 “Nữ Hoàng Nước Mắt” Đại Việt: Lý Thiên Hinh</div><p class="link-description"></p><span class="link-anchor">blog.vietales.vn</span></a></div>

<div class="block-wrapper" type="quote"><blockquote style="text-align: left;"><p class="quote-body">Trần Quang Khải là một trong số ít hoàng thân nhà Trần tham gia cả 3 lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông của quân dân Đại Việt. Lần thứ nhất năm 1258, lúc bấy giờ ông mới chỉ là Hoàng tam tử 17 tuổi theo vua cha ra trận. Khi Nguyên Mông xâm lược Đại Việt lần thứ 2 năm 1285, ông được vua Trần Nhân Tông phong chức Thượng tướng thái sư, trấn thủ Thanh Hoá, Nghệ An và có công lớn trong trận đánh tan quân Nguyên tại Chương Dương độ. Tới cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ 3 (năm 1287-1288) ông đã là vị tướng lão luyện cùng với Tiết chế Quốc công Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn phò tá 2 vua thống lĩnh quân đội giành chiến thắng huy hoàng, đập tan mưu đồ xâm lược của Nguyên triều.</p><span class="quote-caption"></span></blockquote></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/502c75366e50cd440019233b872a095e34472db6f045c0142ea91fe5ed0615ef.jpg"alt="9.Tran Quang Khai.jpg"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>HOÀNG TAM TỬ</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chiêu Minh Đại vương Trần Quang Khải sinh vào tháng 10 âm lịch năm 1241, là Hoàng tam tử (hoàng tử thứ ba) của vua Trần Thái Tông, mẹ là Thuận Thiên hoàng hậu Lý Oánh. Xét theo sử ký ghi chép, người anh đầu của ông là Tĩnh Quốc Đại vương Trần Quốc Khang (thực chất là con trai của Khâm Minh Đại vương Trần Liễu nhưng được coi là trưởng tử của vua Trần Thái Tông trên danh nghĩa sau sự biến năm 1237). Người anh thứ hai chính là Hoàng đích tử Trần Hoảng, tức vua Trần Thánh Tông. Nếu xét theo thứ tự con trai mang huyết thống của vua Trần Thái Tông thì ông cũng đúng là con trai thứ ba. Người con đầu lòng của vua Trần Thái Tông là Hoàng thái tử Trần Trịnh không may chết yểu từ khi mới chào đời năm 1233 (mẹ là Chiêu Thánh hoàng hậu tức nữ đế Lý Chiêu Hoàng). Có lẽ là Trần Quang Khải có duyên với con số 3, nên khi tìm hiểu về vị danh tướng người viết phát hiện ra có khá nhiều số 3 xuất hiện trong cuộc đời ông.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>TAM “CHIÊU” VƯƠNG NỔI DANH KINH THÀNH </b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vua Trần Thái Tông tuy muộn con nhưng về sau lại đông con cháu. Trong số các hoàng tử, tài năng vang danh nhất kinh thành có 3 vị vương gia, Quang Khải là người đứng đầu: Chiêu Minh Đại vương Trần Quang Khải, Chiêu Quốc vương Trần Ích Tắc và Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngay từ nhỏ, Trần Quang Khải đã được vua cha cho thụ giáo với Hàn lâm viện học sĩ kiêm Quốc sử Viện giám tu, Bảng nhãn Lê Văn Hưu (tác giả bộ Đại Việt sử ký, bộ quốc sử đầu tiên của nước ta). Sử chép ông là người có học thức, văn võ song toàn lại có tài về ngôn ngữ, hiểu được tiếng nói của các bộ tộc ít người. Xuất thân là con dòng đích, em cùng mẹ với vua Trần Thánh Tông, nên ngay sau khi vua anh lên ngôi, ông được phong tước “Đại vương” (năm 1258). Tới năm 1261, khi vừa 20 tuổi, Trần Quang Khải được phong chức Thái uý tham gia công việc triều chính. Suốt 34 năm trên quan trường ông đã tỏ rõ tài năng, đức độ của mình thật xứng với sự tin tưởng giao phó của đấng quân vương.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vị vương gia nổi tiếng thứ hai là Chiêu Quốc vương Trần Ích Tắc, con trai thứ năm của vua Trần Thái Tông, là anh em cùng mẹ với Chiêu Đạo vương Trần Quang Xưởng và Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật (tương truyền mẹ là Vũ phi, huý là Vượng). Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Trần Ích Tắc thông minh hiếu học, làu thông kinh sử, lục nghệ, văn chương nhất đời, dù nghề vặt như đá cầu, đánh cờ, không nghề gì không thông thạo. Ông từng mở học đường ở bên hữu phủ đệ, tập hợp văn sĩ bốn phương cho học tập, cấp cho ăn mặc, đào tạo thành tài như Lưỡng quốc trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi, tất cả gồm 20 người, đều được dùng cho đời. Tiếc rằng về sau khi quân Nguyên Mông sang xâm lược Đại Việt lần thứ hai (năm 1285), Ích Tắc đem cả gia quyến hàng giặc, được đưa về Trung Quốc và được Hốt Tất Liệt phong làm An Nam quốc vương chờ ngày đưa trở về nước. Sau khi quân Nguyên Mông đại bại lần thứ 2, Trần Ích Tắc ở lại Nguyên triều làm quan tới chức Bình chương chính sự (Tể tướng) và mất ở Trung Quốc. Vì sự phản bội này mà nhà Trần đã loại Ích Tắc ra khỏi tông thất, kết án vắng mặt “<i>Ích Tắc là chỗ tình thân cốt nhục, tuy trị tội cũng thế, nhưng không nỡ đổi họ xóa tên, chỉ gọi là Ả Trần, có ý chê hắn hèn nhát như đàn bà vậy. Vì thế, những ghi chép đương thời đều gọi là Ả Trần."</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Chiêu Văn vương (sau là Chiêu Văn Đại vương) Trần Nhật Duật là con trai thứ sáu của vua Trần Thái Tông, em cùng mẹ với Chiêu Quốc vương. Ông cũng là danh tướng lập đại công trong kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ 2 và thứ 3. Theo sử sách, từ nhỏ ông đã nổi tiếng là hiếu học, sớm lộ thiên tri, thông thạo nhiều ngoại ngữ và hiểu biết sâu rộng về các nước láng giềng. Học tiếng Tống và tiếng Chiêm Thành, Nhật Duật chẳng những sử dụng thành thạo các ngôn ngữ ấy mà còn am hiểu nhiều mặt của các nước đó, kể cả phong tục tập quán của họ. Tuy là con vua, địa vị cao quý song Trần Nhật Duật lại rất phóng khoáng, thích giao du, thăm hỏi người Chiêm, người Tống trong nước.&nbsp;Ngoài ra, ông cũng là người tinh thông âm nhạc, đã chế tác ra nhiều tiết tấu, giai điệu múa hát. Ngoài 20 tuổi, Trần Nhật Duật đã được triều đình giao đặc trách những công việc về các dân tộc có liên quan và trở thành nhà ngoại giao tài ba nhất bấy giờ. Tới thời vua Trần Anh Tông, sau khi Chiêu Minh Đại vương qua đời, Chiêu Văn vương được thăng tới chức Thái uý Quốc công đứng vào hàng Tể tướng, ông cũng là người có công chăm nuôi chu đáo hoàng tử Trần Mạnh (vua Trần Minh Tông) thuở nhỏ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>“TAM GIÁC” TÌNH YÊU</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cuộc hôn nhân của Chiêu Minh Đại vương Trần Quang Khải với phu nhân, Phụng Dương công chúa được xem là một trong những chuyện tình đẹp nhất lịch sử Việt Nam. Thế nhưng mối tình đó không hề êm đẹp ngay từ đầu mà Phụng Dương đã phải vò võ trong cô độc rất nhiều năm mới có được tình yêu của chồng. Người viết tự đặt câu hỏi vì sao lại vậy?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Theo sử chép tháng 2 năm 1258, vua Trần Thái Tông nhường ngôi cho con trai, tức vua Trần Thánh Tông. Vào tháng 8, tân Hoàng đế lập con gái thứ 5 của An Sinh vương Trần Liễu làm Thiên Cảm phu nhân Trần Thị Thiều, ít lâu sau phong làm Thiên Cảm Hoàng hậu. Tới tháng 11 cùng năm thì Hoàng thái tử Trần Khâm chào đời (tức vua Trần Nhân Tông). Cùng năm đó Phụng Dương công chúa được gả cho Chiêu Minh vương Trần Quang Khải. Bấy giờ Quang Khải đã có người thiếp yêu tự Chiêu Hàn, thế nên hờ hững với chính thất. Sự thờ ơ đó kéo dài nhiều năm đến mức cha mẹ ruột của công chúa là Thái uý Trần Nhật Hiệu và Tuệ Chân phu nhân đòi đón con gái về nhưng Phụng Dương nhất mình giữ đạo phu thê, một lòng một dạ chăm lo cho chồng. Người viết mạo muội suy đoán rằng, Trần Quang Khải có thái độ bỏ bê chính thất như vậy hẳn phải có lý do khiến ông tỏ rõ sự bất mãn. Xét về thân thế, Phụng Dương công chúa là trưởng nữ của Thái uý Trần Nhật Hiệu, em trai vua Trần Thái Tông. Từ nhỏ, bà đã nổi tiếng thông minh và rất mực hiền hậu, được Trần Thái Tông yêu quý đem về cung nhận làm con nuôi, cho phong hiệu Phụng Dương Công chúa. Từ đó Phụng Dương sống trong cung như một hoàng nữ. Ngay từ tước hiệu “Phụng Dương” đã cho thấy thân phận cao quý của bà và người viết đồ rằng rất có thể vua Trần Thái Tông vốn có ý chọn bà là ứng viên sáng giá cho ngôi vị hoàng hậu tương lai. Thế nhưng vị quân vương tương lai, Thái tử Trần Hoảng lại không phải là mẫu người “cha mẹ đặt đâu con ngồi đó”. Thái tử chẳng màng quy định chọn nữ nhân thân phận cao quý trong nội tộc (đích nữ của nhà vương) mà lại đem lòng yêu con gái thứ 5 của vương gia thất thế An Sinh vương Trần Liễu. Có lẽ khi ấy trong hoàng tộc cũng đã xảy ra rất nhiều tranh cãi cho ngôi vị Hoàng hậu nên dù Tân vương lên ngôi từ tháng 2 mà tới tận tháng 8 mới phong hậu và tháng 11 thì Hoàng hậu sinh Thái tử. Vụ việc “thái y bảo cưới” của Trần Thánh Tông đã khiến dự tính trước đó của vua cha Trần Thái Tông đổ bể. Cuối cùng Thượng hoàng đành ban hôn gả Phụng Dương công chúa cho con trai thứ Chiêu Minh vương, chẳng anh thì em cũng vẫn là tấm chồng môn đăng hộ đối.=)) Hẳn nhiên Quang Khải cũng không phải đứa con trai bảo gì nghe nấy, thành ra cơ sự như vậy, cưới thì cưới nhưng không yêu nàng, lấy nàng làm chính thê nhưng mặc kệ, bỏ bê không đoái hoài tới nàng, cho nàng danh phận cao nhất nhưng chẳng dành một chỗ trong tim cho nàng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cuộc hôn nhân của hai người cứ như vậy mà trôi qua năm tháng, chỉ có nghĩa không có tình cho tới tận mùa đông năm1284, quân Nguyên sang xâm lược Đại Việt lần thứ 2, gia đình Chiêu Minh đang trên đường đi lánh giặc, nửa đêm trong thuyền xảy ra hoả hoạn. Lúc ấy Chiêu Minh Đại vương đương ngủ, Công chúa ngờ là giặc đã tới nơi, đánh thức chồng dậy, đưa cho cái lá chắn và lấy mình che cho chồng. Khoảnh khắc ấy đã khiến Trần Quang Khải cảm kích, ngỡ ngàng và rung động, khiến trái tim băng giá với người vợ bao năm tan ra. Từ ấy về sau tìm cảm phu thê nhà Chiêu Minh ngày càng nồng ấm. Theo sách sử chép lại, Trần Quang Khải có 7 người con thì đều do Phụng Dương công chúa sinh cả. Tới lúc phu nhân qua đời, vị Thái sư đã viết thư đặt vào tay công chúa 9 chữ: "Kiếp sau xin được làm chồng vợ như xưa".&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b>TAM TRIỀU THÁI SƯ</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trần Quang Khải là một trong số ít hoàng thân nhà Trần tham gia cả 3 lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông của quân dân Đại Việt. Lần thứ nhất năm 1258, lúc bấy giờ ông mới chỉ là Hoàng tam tử 17 tuổi theo vua cha ra trận. Khi Nguyên Mông xâm lược Đại Việt lần thứ 2 năm 1285, ông được vua Trần Nhân Tông phong chức Thượng tướng thái sư, trấn thủ Thanh Hoá, Nghệ An và có công lớn trong trận đánh tan quân Nguyên tại Chương Dương độ. Tới cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ 3 (năm 1287-1288) ông đã là vị tướng lão luyện cùng với Tiết chế Quốc công Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn phò tá 2 vua thống lĩnh quân đội giành chiến thắng huy hoàng, đập tan mưu đồ xâm lược của Nguyên triều.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Trần Quang Khải cũng là vị công thần bậc nhất nắm giữ chức vụ Thái sư dưới 3 triều vua Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông và Trần Anh Tông. Vào thời chiến, ông là Thượng tướng thống lĩnh ngàn quân. Đất nước hoà bình, ông là Thái sư chăm lo quốc sự. Những lúc thư nhàn, ông là văn sĩ, viết văn làm thơ, ca múa, tác phẩm của ông có Lạc đạo tập và một số bài thơ còn được lưu truyền: Tụng giá hoàn kinh sư, Phúc Hưng viên, Lưu gia độ, Dã thự, Xuân nhật hữu cảm... Tương truyền tại Phương Bông (Nam Định) còn lưu lại điệu múa "bài bông" được người dân ở đây cho là khởi xướng bởi Trần Quang Khải trong tiệc "Thái bình diên yến" do Trần Nhân Tông tổ chức sau khi chiến thắng quân Nguyên.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 3 tháng 7 âm lịch năm Hưng Long thứ hai (năm 1294) đời vua Trần Anh Tông, Chiêu Minh Đại vương Trần Quang Khải qua đời. Vợ ông là Phụng Dương công chúa đã mất trước đó 3 năm. Ông bà được chôn cất tại thái ấp của mình, được thờ làm Thành hoàng làng Cao Đài (Nam Định). Hậu duệ của vương sau này nhiều đời vinh hiển, con cháu nhiều nhân tài giữ chức vụ cao trong các triều đại. Chiêu Minh Đại vương cũng là tổ phụ nhiều đời của Tư đồ Trần Nguyên Đán- ông ngoại của Đại thi hào Nguyễn Trãi, ông nội của danh tướng Trần Nguyên Hãn- hai vị khai quốc công thần triều Hậu Lê.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><b><i>Đọc thêm:&nbsp;</i></b></p></div><div class="block-wrapper" type="linkTool"><a class="link-content" target="_blank" rel="nofollow noindex noreferrer" href="https://blog.vietales.vn/publication/nu-de-chuyen-chua-ke-k%E1%BB%B3-15-bao-nghia-vuong-tran-binh-trong-tha-lam-ma-nuoc-nam-chu-khong-them-lam-vuong-dat-bac"><div class="link-title">NỮ ĐẾ CHUYỆN CHƯA KỂ: Kỳ 15 Bảo Nghĩa Vương Trần Bình Trọng: "Thà Làm Ma Nước Nam Chứ Không Thèm Làm Vương Đất Bắc"</div><p class="link-description"></p><span class="link-anchor">blog.vietales.vn</span></a></div><div class="block-wrapper" type="linkTool"><a class="link-content" target="_blank" rel="nofollow noindex noreferrer" href="https://blog.vietales.vn/publication/nu-de-chuyen-chua-ke-k%E1%BB%B3-1-%E2%80%9Cnu-hoang-nuoc-mat%E2%80%9D-dai-viet-ly-thien-hinh"><div class="link-title">NỮ ĐẾ CHUYỆN CHƯA KỂ: Kỳ 1 “Nữ Hoàng Nước Mắt” Đại Việt: Lý Thiên Hinh</div><p class="link-description"></p><span class="link-anchor">blog.vietales.vn</span></a></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Khi biết điểm đại học của mình chưa tới 23, thật ra tôi đã hiểu rồi... Hiểu là giấc mơ đại học xem như gãy gánh. Nhưng điều kỳ lạ là lúc đó tôi không khóc, không tức tối, chỉ lâng lâng – một kiểu cảm giác trống rỗng nhưng lại không thấy buồn rõ ràng. Tôi nhớ lại hồi cấp 3, bản thân từng khinh khỉnh nghĩ mấy đứa học cao đẳng chắc... dở lắm. Nhất là khi nghe bà cô dạy Hóa phán một câu: “A1 mà đi cao đẳng thì thôi rồi!” – câu nói đó ám vào đầu tôi, bám theo tôi suốt những năm sau đó như một lời nguyền âm ỉ. Ai cũng học thêm, ai cũng ôn luyện, còn tôi cứ xoay vòng đi tìm mấy khóa học rẻ tiền mà nuôi hy vọng “hít hà tri thức”.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi không phủ nhận mình từng rất ham học, thậm chí là quá ham học. Trong khi người ta lo kiếm việc làm thêm, chơi bời hẹn hò, thì tôi một lòng muốn học – học đến mức 2 giờ sáng, 4 giờ sáng vẫn cố ép mình ngồi vào bàn. Nhưng rồi sao? Tôi ngồi đó được 30 phút là tay lại bấm video giải trí. 80% thời gian tôi dành để suy nghĩ – nghĩ đủ thứ chuyện cao siêu về tương lai – và chỉ có 20% thực sự bắt tay vào làm. Thất bại đến, tôi chỉ ngồi đó, suy nghĩ thêm, rồi lại không làm gì cả. Không một giải pháp nào được thực thi, không một hành động nào được bắt đầu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đến bây giờ, đã 5 năm trôi qua… tôi nhìn lại và thấy bản thân mình chẳng khác gì so với ngày đó. Cũng chỉ là một kẻ đầy ảo tưởng, sống vật vờ qua ngày, cứ mơ hoài về một thứ gì đó tốt đẹp hơn, nhưng lại chẳng nhúc nhích được bước nào. Tôi biết tôi sai – tôi nhận ra tính tôi bất ổn, nhận ra những thói quen xấu đã ăn sâu – nhưng thử hỏi tôi đã làm gì để thay đổi? Không một cái gì. Hồi xưa tôi nghĩ mình có thể làm gia sư, 1 tiếng kiếm 200k là chuyện nhỏ. Còn giờ? Tôi còn tiếc cả bữa cơm 35k. Cuộc sống không có tiền thì đúng là khổ thật – nói chuyện gì đến mơ mộng hay đầu tư phát triển bản thân.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi có ghi mục tiêu xuống giấy đàng hoàng. Tôi cũng biết phải va chạm nhiều hơn, phải dấn thân để trưởng thành. Tôi cố không để bị chửi trong môi trường doanh nghiệp. Nhưng rồi sao? Tôi gửi CV đi mà chẳng ai phản hồi. Không ai gọi tôi đi phỏng vấn. Tại sao? Tại vì tôi... chẳng chứng minh được gì cả. Như sách Mặc Môn có nói: “Phải chăng mình chưa làm những điều cần làm để khiến khu vườn trở nên hấp dẫn với những con ong?” – quá đúng. Tôi làm, nhưng làm chưa tới. Làm chưa ra kết quả. Tôi chỉ biết lao vào làm, nhưng không có hệ thống, không có quy trình, không có cách để theo sát mục tiêu. Tôi cứ nghĩ nhiều, nhưng làm thì ít. Vậy thì ai tin tôi? Ai trao cơ hội cho tôi?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi biết tôi cần làm gì. Quản lý website, đăng bài quảng bá, tổ chức sự kiện, xây chiến lược – đó là những công việc tôi muốn hướng tới. Tôi tự hỏi: đã học AI, automation chưa? Đã học digital marketing tử tế chưa, Thiện? Đã giỏi editing video chưa?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ví dụ như muốn làm chuỗi video dạy tiếng Anh, thì mục tiêu là gì? Làm sao để người xem inbox mình. Vậy thì video phải có USP (unique selling point), phải có Big Idea, phải hấp dẫn đến mức người ta không thể không nhắn tin. Làm xong video rồi phải tự kiểm: có lỗi gì không? Có hơn 10 lượt like không? Có ai inbox không? Đó mới gọi là kinh nghiệm. Còn tôi – nhiều khi video chưa làm xong, đã nghĩ chắc cũng có 5 người đăng ký. Nhưng... niềm tin đó dựa vào cái gì?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Quay về câu đầu tiên – nhiều lúc tôi nghĩ: thà ít học mà làm nhiều, còn tốt hơn mấy người chỉ ngồi nghĩ mà không hành động. Ở vị trí thực tập sinh, nhân viên, đâu cần mơ mộng gì cao siêu. Cứ làm đi cái đã!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi từng nghĩ những người học đại học, lên Sài Gòn, có cơ hội trải nghiệm, mở rộng mối quan hệ, thậm chí có bạn gái – họ sướng hơn tôi. Còn tôi, dù tiếp xúc hàng trăm cô gái, nhưng chẳng có ai nói chuyện với tôi quá 1 phút. Mọi thứ đều hời hợt, chẳng đi đến đâu. Làm sao mà yêu đương hay kết nối sâu sắc được, hả Thiện ơi?</p></div>

<div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/2966dcf235446d8ee0962e84730ce43edfddf6a5dfa90f0ba0aa65d7b6daab91.png"alt="image.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 22 tháng 5, đèn đuốc được thắp sáng khắp đường phố. Bài thánh ca vang lên không còn ấm áp, thiêng liêng nữa, mà bi ai, sầu thảm. Một màn sương kỳ lạ như tấm chăn dày bao trùm nỗi sợ hãi lên toà thành cổ. Tâm trạng người dân ngày càng bi đát. Họ thấy bóng tối bủa vây như ngày Chúa Jesus bị đóng đinh trên thập tự giá.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đêm đó, giữa tiếng đọc kinh lầm rầm, người ta thấy một ánh sáng kỳ lạ. Bầu trời xuất hiện mặt trăng máu. Trên nóc thánh đường Hagia Sophia, một quầng lửa lớn bao quanh mái vòm nhà thờ rồi bay lên không trung. Người ta chạy Đông chạy Tây hỏi thăm tin tức. Ai cũng không giấu được vẻ hoang mang.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Chúa thương xót!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Ngài rời bỏ chúng ta!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Loukas Notaras đứng ở trên ban công nhìn xuống, nói:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Tinh thần người dân bắt đầu dao động rồi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vua Constantine nhìn sang Giustiniani:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Mặt trăng máu là điềm rất xấu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani nắm chặt đốc kiếm:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều. Còn thở là còn gỡ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bên ngoài tường thành, Mehmed lặng nhìn các thiên tượng kỳ lạ liên tiếp diễn ra trên bầu trời. Tâm can ngài ta cũng chấn động trước khung cảnh khải huyền đó. Đức Chúa trời đứng về phía ai? Ottoman hay Byzantine?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Tại sao chúng không đầu hàng cơ chứ. Khốn nạn!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngài ta đã đánh giá quá thấp sức chịu đựng của quân dân Byzantine và sự bề thế của thành phố. Nó đã đứng vững hàng ngàn năm hẳn phải có nguyên do. Mehmed chẳng qua cũng chỉ điền thêm vào danh sách dài dằng dặc những kẻ bại trận trước cổng Constantinople.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thiên tượng kỳ dị này lại xảy ra vào ngày 26 tháng 5, ánh sáng lại chiếu xuống Hagia Sophia. Mehmed cho tập trung toàn bộ các nhà tiên tri lại hỏi:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Ánh sáng đó là sao? Có phải Đức Chúa trời vẫn đứng về phía bọn chúng? Phải thế không?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tuy nhiên vẫn không ai lý giải được. Ngài ta nói:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Ta nên hoà hay nên đánh? Nếu các khanh đồng thanh nói hoà, sáng sớm mai ta lập tức lui binh.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bỗng nhiên ánh sáng chiếu trên đầu Hagia Sophia tắt đi, bóng tối lại bao trùm vạn vật. Tim Mehmed đập thình thịch:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Vậy là rõ. Đức Chúa trời đứng về phía chúng ta. Thiên mệnh của người La Mã chấm dứt rồi!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bên trong thành bấy giờ, sự hoảng loạn mỗi lúc một trầm trọng. Loukas Notaras và Giovanni Giustiniani thấy rõ sắc mặt đau đớn của nhà vua. Ông cứ đứng bần thần giờ lâu trước bức tượng của Constantine Đệ Nhất, người đã dựng nên thành phố này, rồi cúi đầu xuống, nước mắt lưng tròng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đêm ngày 28 tháng 5, bên ngoài tường thành, tiếng của quân Ottoman hò hét ầm ầm như bão biển đập vào vách đá. Toàn bộ cư dân bên trong Constantinople nhận ra thời khắc cuối cùng sắp đến. Vua Constantine lệnh cho các linh mục cầm theo thánh giá, biểu tượng và biểu ngữ, dẫn theo phụ nữ cùng trẻ em đến các bức tường cầu khẩn Đức Chúa trời đừng trao thành phố vào tay kẻ thù. Bản thân nhà vua cùng toàn bộ các quý tộc, binh sĩ, nam phụ lão ấu cũng làm điều tương tự. Sau đó ông nói:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Đêm nay, có bốn điều đáng để chúng ta hy sinh vì nó. Thứ nhất, cho đức tin và tôn giáo của ta. Thứ hai, cho quê hương đất nước của ta. Thứ ba, cho Đức Vua của chúng ta, người đại diện cho Đức Chúa trời nơi trần thế. Thứ tư, cho bằng hữu và gia quyến của chúng ta. Hỡi ba quân tướng sĩ, nếu chúng ta phải chết đêm nay, cũng nguyện chết vì bốn điều thiêng liêng đó!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Rạng sáng ngày 29 tháng 5, Mehmed tổ chức đợt tấn công tổng lực cuối cùng.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Một loạt đại bác rền vang, cả ngôi thành chấn động dữ dội như động đất. Đại bác của Mehmed thổi bay một phần tường gần cổng Thánh Romanus. 3000 quân Ottoman tràn lên tiến công. Quân Byzantine vẫn cố thủ được lần nữa. Tuy nhiên, người Thổ đã cố hết sức chiếm được một tháp canh và cắm cờ Ottoman trên đó.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Constantinople thất thủ rồi!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Binh sĩ Byzantine ở xa nhìn thấy lá cờ mặt trăng màu đỏ ngạo nghễ tung bay thì thất kinh hồn vía.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXdzF6vlTON-RpIAbBoMVYz3EKUsjteRiz58CyOjAmY6wL5XuSDcUpO4zb5dUaNpPaYBE7LaKkW37eJ0hBAoCTWDABviY0lpjaM6Ml4D4j3H0SZqkJgXH64xAGVjtcHzgo2JPgaJU8nqRu1ciM9AT1bXEOc?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani gào thét:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Giữ vững vị trí, ai bỏ chạy chém đầu!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đột nhiên hàng loạt mũi tên bay đến găm thẳng vào ngực viên tướng người Genoa. Giustiniani “Hự” một tiếng rồi ngã nhào xuống. Viễn ảnh ông thấy trong giấc mơ đã trở thành sự thực. Ván cờ này, Mehmed là người chiến thắng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Không… được… bỏ… vị… trí….</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani không còn sức vung gươm nữa. Vết thương quá nặng và được đưa ra khỏi chiến trường. Đây là đòn đánh chí tử vào sĩ khí Byzantine. Cuối cùng, khi vài trăm quân Ottoman tiến vào thành phố gần cổng Thánh Romanus, người người ồ ạt tìm cách lên thuyền tháo chạy khỏi thành phố. Binh bại như núi đổ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Vậy là 2000 năm La Mã cuối cùng kết thúc tại đây.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vua Constantine cay đắng nhìn kinh đô chìm trong hoả ngục. Ông đã làm hết sức mình. 7000 quân giữ thành cũng đã cầm cự đến sức tàn lực kiệt, không thể ráng hơn được nữa. Những bức tường sừng sững của Theodosia chỉ còn là ảo ảnh của một quá khứ hùng mạnh.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Loukas Notaras nắm lấy tay nhà vua:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Di tản thôi bệ hạ, thuyền đợi sẵn rồi. Chúng ta sẽ trở về Constatinople vào một ngày khác!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vua Constantine cúi gằm mặt. Rồi ông giằng tay ra, rút thanh gươm hướng lên trời cao:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Hậu duệ bất tài, xin tổ tiên thứ tội!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nói đoạn nhà vua nhảy lên con ngựa trắng. Cùng với những thân binh còn lại, ngài xông thẳng vào đám quân Thổ trong tiếng thét xông trận cuối cùng. Chiếc áo choàng tím quý phái của nhà vua nằm lặng trên nền thành phố, ám khói và đầy bụi đất. Đế chế La Mã đã chết như vậy đấy.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXfG832e125ptdO--TSinipEngEE-2d3riTA0CnTLRnQ-4JUPKlzbzTY2TLBmuf5hqtkONaFKPbHCnscnpBUrGha189iBMOZbxhK1wp89TEBK-HPl9zMCH8Byt8BIxWehdPEQtFVQKS_pz57Wj66A7EwqXmA?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 29 tháng 5 năm 1453 là bước ngoặt trong lịch sử.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vị Sultan Hồi giáo bước qua cánh cổng kinh đô Constantinople, thành phố vĩ đại nhất địa cầu. Sau 2 tháng bao vây, Mehmed hoàn thành kỳ tích mà suốt 1500 năm biết bao người đã cố gắng và thất bại: Vĩnh viễn chiếm lấy Constantinople. Ở tuổi 21, nhà vua trẻ tiêu diệt hoàn toàn đế chế La Mã, một lần này và mãi mãi.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đánh mất Constantinople là thảm họa khiến phương Tây mấy trăm năm sau vẫn còn hối hận, nhưng điểm sáng của nó là đã tạo nên một thời đại mới. Khi các học giả Hy Lạp bỏ chạy, họ mang theo những tàng thư bí tịch của Hy Lạp cổ đại sang phương Tây, thắp sáng nên thời Phục Hưng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Về phần Ottoman, họ trở thành thế lực hàng đầu thiên hạ trong 300 năm. Đế chế đó sẽ đặt Constantinople là trung tâm quyền lực, tiếp tục thống trị 1/3 châu Âu, phần lớn Bắc Phi, toàn bộ Trung Đông đến vịnh Ba Tư, thậm chí đã có lúc vươn tới Đông Nam Á. Cho đến khi bị lực lượng Thiên thần Chiến kỵ Ba Lan chặn đứng ở cửa ngõ thành Vienna, đà tiến của Ottoman tưởng như không có điểm dừng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Cuối cùng, rất ít người trong dòng chảy nhân loại được tự xưng là kẻ chinh phục và Mehmed là một trong số đó.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>“<i>Ngày nào đó, một kẻ vĩ đại cùng đoàn hùng binh của hắn sẽ chinh phục thành công Constantinople</i>” - Nhà tiên tri Hồi giáo Muhammad.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/8870eea9dc45d70a0a7d31276126b02728dd0ccef4ef0fd43cf4c3b4d5430e17.png"alt="image.png"style="max-width: 100%;"></div>

<div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/e9cb65fdf98c9c5d7dc6082fe2ccc241d04f6d53d6e1143749cab0b00e5ccf9e.png"alt="image.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Họ chết hết rồi, trời ơi!!!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mấy người phụ nữ lạy lục khấn vái. Một cổng thành mở toang ra để đưa tử sĩ vào trong. Mùi máu và thịt cháy cuộn lại đặc quánh không gian. Họ là những quân nhân Byzantine thực hiện nhiệm vụ cảm tử, mang theo những chiếc bình đựng lửa Hy Lạp để hỏa thiêu thuyền Ottoman trong vịnh Sừng Vàng. Nếu thành công, rất có thể cuộc chiến sẽ đảo chiều và Mehmed phải rút quân. Tuy nhiên, vị Sultan cũng đi trước một bước.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Toàn bộ các thuyền cảm tử đều bị bắn chìm trước khi chúng tiếp cận được mục tiêu. 40 người sống sót bơi lên bờ đều bị Mehmed xiên cọc hết. Để đáp trả, Giustiniani ra lệnh mang 260 tù binh Ottoman lên tường xử tử.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Việc quân Ottoman đi một nước cờ quá hiểm, vượt ra ngoài mọi dự đoán của phe Byzantine khiến họ phải thay đổi hoàn toàn kế hoạch. Từ giờ Constantine phải gửi bớt quân và đại bác sang bức tường ở vịnh Sừng Vàng, khiến hệ thống phòng thủ càng bị dàn mỏng ra hơn nữa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 6 tháng 5, đại bác Ottoman bắn thủng cổng Thánh Romanus và trong đêm đó, suýt nữa quân Ottoman đã tràn vào thành. Tuy nhiên, Giustiniani đã đuổi được họ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 11 tháng 5, cổng Caligarian bị hư hại và quân Ottoman di chuyển hướng về cung điện Blachernae. Tuy nhiên, vua Constantine đã đẩy lùi được họ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed không chịu thua, tiếp tục đi những nước chiếu tướng. Nhà vua ra lệnh dùng thợ mỏ Serbia đào hầm xuyên bên dưới. Sau đó sẽ đặt thuốc súng kích nổ tường thành. Dù vậy, trời luôn độ Byzantine. Không phải đơn giản mà đế chế của họ tồn tại suốt 1000 năm. Byzantine sở hữu quá nhiều kinh nghiệm trong việc thủ thành Constantinople và hiện tại họ có trong tay kỹ sư Johannes Grant.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bằng kinh nghiệm của mình, Grant ta phán đoán được độc kế này và tương kế tựu kế. Ông ta hướng dẫn quân Byzantine thâm nhập các đường hầm giết chết thợ mỏ. Những ngày sau đó, Grant phá huỷ thêm nhiều đường hầm khác bằng lửa Hy Lạp. Đỉnh điểm là khi quân Byzantine bắt và tra tấn hai sĩ quan Ottoman, họ biết được toàn bộ vị trí những đường hầm còn lại để huỷ diệt.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Mehmed nói gì?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Constantine chậm rãi nói. Thần sắc nhà vua lộ rõ vẻ mệt mỏi nhưng đôi mắt vẫn còn rất sáng. Tay sứ giả thi lễ, rồi ôn tồn đáp:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Thưa bệ hạ, Sultan đề nghị rằng nếu bệ hạ giao nộp Constantinople, chúng tôi sẽ lập tức nới lỏng vòng vây. Bệ hạ cùng gia quyến sẽ được hộ tống khỏi kinh đô an toàn, muốn mang theo tài sản gì cũng được.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Còn gì nữa không?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Ngài sẽ được bầu làm thống đốc Peloponnese. Đồng thời, Sultan hứa sẽ không giết bất kỳ ai trong thành.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Constantine trầm ngâm, nói:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Ta sẽ trả cống nạp nhiều hơn. Đồng thời công nhận mọi vùng đất, mọi lâu đài mà Mehmed đã chiếm thuộc về hắn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Còn Constantinople?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Nhất định không được.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Sultan sẽ không vui đâu, thưa bệ hạ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Vậy ngươi về bảo hắn bước qua xác ta trước đã!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Constantine đập mạnh tay lên ngai, quyết định tử chiến cùng Mehmed. Các hoàng đế Byzantine là hậu duệ La Mã. Họ tự xem mình như trung gian đứng giữa Chúa trời và con người, cánh tay mặt của Chúa trên thế gian. Constantine XI thà hy sinh tất cả chứ không muốn là người chịu trách nhiệm đánh mất Constantinople.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed nhận được thư:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Lão vua già khốn kiếp. Rượu mời không uống, muốn uống rượu phạt!</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/d136de9154b50c0c6fb4fb0edffa9db4bc5a145fcfc25142b519a258d8d71e6f.png"alt="image.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đã hàng chục ngày vây hãm không kết quả, nhưng nhà vua vẫn chưa muốn từ bỏ. Mặc kệ những lời đồn đại khắp quân doanh về việc phương Tây chuẩn bị tiếp viện cho Constantinople, Mehmed kiên quyết không lui quân, mà còn tiếp tục oanh tạc với cường độ dữ dội hơn nữa. Sultan nhận định:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Ta cần phải dứt điểm Constantinople nhanh nhất có thể.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Điều gì là tối kỵ trong một cuộc vây hãm?&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đó chính là vây hãm quá lâu, lâu đến mức cạn kiệt niềm tin của quân đội và bào mòn quốc lực đến cực điểm. Một đội quân khi chiến đấu không sản xuất, nhưng cũng không thể một ngày thiếu ăn. Mỗi ngày trôi qua là một tổn thất của cải rất lớn cho bên vây hãm. Cho nên, nhiệm vụ chính của bên phòng thủ là cầm cự, cầm cự, và cầm cự đến khi nào bên kia tự toang.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed ra lệnh cho đại bác bắn cấp tập ngày đêm. Đến nay đã gần 2 tháng nhưng vẫn chưa hạ nổi thành phố cổ xưa này. Sĩ khí quân Ottoman đang giảm sút. Quân càng đông, gánh nặng càng lớn và Ottoman gần như huy động binh lực cả nước đi đánh. Chưa kể nếu đánh giằng dai, phương Tây quyết định đến cứu viện Constantinople, Ottoman sẽ vỡ trận. Đó là thảm hoạ cho cả Mehmed và chính đế chế Ottoman.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Binh sĩ bắt đầu chán nản. Cùng lúc đó sự cố xảy ra, đúng như Mehmed lo sợ. Việc hối thúc Orban chế tạo Basilica quá gấp khiến khẩu súng không đảm bảo chất lượng và nổ tung sau khi bắn liên tục không ngơi nghỉ, giết chết chính cha đẻ của nó.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed bấy giờ đã dao động. Từ bỏ hay không từ bỏ? Nếu bây giờ từ bỏ, uy tín nhà vua trẻ sẽ suy giảm nghiêm trọng. Sẽ chẳng ai coi lời Mehmed nói ra gì nữa. So với người cha Murad anh hùng, kẻ đã giết được vua Hungary trong trận đánh kinh điển với quân Thập Tự ở Varna chín năm về trước, Mehmed chẳng bằng một góc.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>“<i>Cha hắn còn không hạ được Constantinople. Mehmed nghĩ hắn là ai mà muốn lấp bể dời non? Thứ ngựa non háu đá</i>”</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chúng không nói ra, nhưng chúng sẽ nghĩ thế. Cả kẻ thù lẫn ba quân tướng sĩ. Điều đó thật kinh khủng. Mehmed cũng chưa rõ phải tháo gỡ thế bế tắc ra sao.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đột nhiên có tiếng xôn xao của binh sĩ. Mehmed bước ra ngoài trướng, ngước nhìn lên trời. Đêm nay, mặt trăng máu đỏ vành vạnh treo lơ lửng trên Constantinople.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXfxadBh6YqUz6-UzfLn04W482eDQMnmKtAfPVU1zP1lcChCNl-lKRkWcATdQppCAHlrfzcPhpqE8-g2slvYfLxg7QW18IQmPY2LbZrvNccHr_KWP-aAZy_xEqVBK7XnkcSSrxgK5-pdPSwiQWTl-yQHh3nN?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không cần phải bàn thêm Sultan giận đến cỡ nào. Người ta kể lại rằng Mehmed đã phóng ngựa thẳng ra biển trong cơn cuồng nộ, liên tục quát tháo. Nếu không có nhiều người cùng can ngăn, nói rằng Baghtohlul đã tả xung hữu đột dũng cảm thế nào, có lẽ anh ta đã rơi đầu chứ đừng nói chỉ bị đánh 100 roi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trái lại, bên trong Constantinople, không khí tưng bừng như lễ hội khi hàng hoá được dỡ xuống. Họ được tiếp thêm sinh lực cho cuộc trường kỳ kháng chiến này. Ai cũng tin tưởng rằng dần dần phương Tây sẽ tăng cường viện trợ và Mehmed sẽ rút quân ê chề như cha hắn ngày xưa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bị cầm chân bên ngoài thành, đối diện với những bức tường Theodosia sừng sững như thách thức, Mehmed cần mở thêm một hướng tấn công mới để tạo nên đột biến. Bức tường chạy men theo vịnh Sừng Vàng là phương án khả dĩ nhất, nhưng làm thế nào để đưa được thuyền vào đó?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>​</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXdgygWEuQo2MSKzQzU_Vq14G2LXdn_3oyu7NJiAjJFRdl8VvcfY3nBVDpsRd2N3LoXxWSdEYaiv0s7sdAkzzBHq8r_6byJD0mcnTgWjEFHR73vFLlXYK25Cye81wsRBVEb0hQOOwtPCfMkaclYKX4gu9AH1?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đêm đó, Mehmed ngồi trong trướng đọc sử. Ánh mắt nhà vua chạy theo từng con chữ. Mehmed lẩm nhẩm:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- 700 năm trước, đế quốc Umayyad đã từng cố đưa hạm đội của vịnh Sừng Vàng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sultan lắc đầu:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Vẫn không vượt qua được sợi dây xích khổng lồ đó. Toàn hạm đội bị quân Byzantine thiêu cháy trong lửa Hy Lạp. Hmm, thật khó quá, làm sao đây?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Rồi một ý tưởng chợt lóe lên:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Muốn chiếm được tòa thành phi thường, ta không thể dùng mưu kế tầm thường.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Một mật lệnh được ban ra. Kế hoạch mới của Mehmed được giữ kín như bưng. Kể cả Halil Pasha cũng không biết.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tảng sáng ngày 28, Loukas Notaras - lúc đó đang chỉ huy bức tường ven biển - không thể tin vào mắt mình.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Làm sao… làm sao chúng đưa thuyền qua dây xích được?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani và Constantine chết lặng. Họ không hoa mắt. Rõ ràng các thuyền của Ottoman đang nằm trong vịnh Sừng Vàng.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXeyZTQrYn1NMfLMpRPG4_5dpMS6c5q7-rQ130Zry2rcZMsagDreyKlsqiWtNb9lvKEARQEA6L5LWLPp59cGtQ9HO7Q4F9ANx12_9iZjb2h32-G7hUaIeOwzGWHS-Mfgz0nPy_KdtvTX09llWLgo3Uqu2SI?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed mỉm cười:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Bất ngờ chưa ông già?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thì ra Sultan Ottoman đã nghĩ ra một diệu kế rất thực dụng. Nếu không thể chèo thuyền vào vịnh Sừng Vàng, vậy tại sao không kéo nó? Thay vì đi bằng đường biển, ta có thể đi bằng đường bộ cơ mà?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Quân Ottoman âm thầm đổ bộ lên Galata, vùng đất đối diện với Constantinople, chặt rừng mở đường. Họ dùng những cây gỗ như các con lăn và bôi thêm mỡ bò. Sau đó, họ kéo toàn bộ 76 chiếc thuyền của Ottoman xuyên qua cánh rừng 2,4km. Sau đó từ trên đồi thả chúng xuống vịnh Sừng Vàng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chiến tranh đơn giản nằm ở mưu lược. Kẻ nào mưu cao hơn, kẻ đó chiếm thế thượng phong. Ở mặt này, Mehmed là thiên tài.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>---</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đón đọc kỳ 6.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thật sự tôi là con người hay mơ đến mức mới bước chân vào Cao đẳng tôi đã nghĩ mình sẽ nổi tiếng và đi bán hàng online và kiếm được rất nhiều tiền, thế nên tôi dành hầu như tất cả thời gian để đầu tư học cái này cái kia- cái tôi của tôi rất cao nên xem những bạn không có lí tưởng giống mình là thằng chicken; lo đi chọc gái cafe này cafe nọ chụp hình này kia đồ; mang quần áo xịn xò con bò dữ lắm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhưng cái tôi nhận ra sau này là họ đúng; ít ra học còn có trãi nghiệm ở sài gòn và biết cái nào là đẹp và thậm chí còn có bạn gái những mối quan hệ ăn chơi; còn tôi dù đi học tiếp xúc hàng trăm cô gái những mỗi cô có 1 phút bắt chuyện chả đi sâu vào vấn đề gì cả thì sao mà có thể đến này đến nọ được chứ đúng không thiện ơi</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>cái tôi tiết nuối bùi nhùi nhất là chưa thổ hiện tình cảm với ai dù thích rất nhiều người tâm của tôi có nhiều vọng tưởng lắm; lúc mê gái, lúc đứng thuyết trình, lúc chơi người này người kia; nên mặt tôi có vẻ già đi trông thấy, đi đâu ai cũng nói người này có kiến thức mai một theo khuôn mặt; chắc hẳn tôi ngủ không được cho khoản thời gian dài tập; lo lắng nghĩ mấy chuyện tàu lau&gt;&gt; dù rất siêng năng suy nghĩ; lo âu về những chuyện tàu lau nhưng rất lười để mà ngồi xuống chính tay giải quyết vấn đề; tôi ngu ngốc chọn cái nhanh tin tưởng Chat GPT mà thôi làm qua loa; 2 3 phút là bắt đầu chuyển sang cái khác để làm; tôi siêng hi sinh thời gian tán gái để mà làm mấy chuyện này những chả có cái kết quả nào tương xứng cái <b>tấn thời gian</b> tôi bỏ ra cả mọi người ạ; Video chả có cái nào quá 10 like; edit hình ảnh chưa có cái bức nào ra hồn luôn mới ghê; nói tàu sàm ba lác chả ra cái gì nên mọi người thường phong cho tôi chức danh thầy online; căng bản là mình chưa làm thành công cái gì hết mà lại đi chỉ dạy người khác; chả nắm được cốt lõi cái mà cần thể hiện thì chả có luôn mới ghê chứ; z mà mình cũng sống được là sao ta ơi; không hiểu nổi tại sao&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không nên vạch áo cho người xem lưng; nhưng mà tôi phải lột ra; xé ra để làm ơn ai đó quan sát tôi đi tôi sẽ tốt hơn khi nghe lí tưởng của người khác đó thiện ơi là thiện; đừng nhận xét mà hãy khen họ đi thiện à; biết tại sao hôn; vì khi khen mới có ngôn ngữ nhu mì&gt;&gt; bắt đầu mới nên ra cách thức cái mà họ làm rồi từ đó mình mới có cơ hội tiếp thu kiến thức chứ thiện ơi; ai đâu mà cứ như thằng ăn vạ; lúc nào củng rình soi mói vấn đề của họ để thể hiện cái ngã tham sân si; mong người ta coi trọng mày nhưng khổ nổi cách mày truyền đạt; che dấu cái mục đích hay cảm xúc của mình vốn dĩ nó đã sai lầm rồi thiện à: anh yêu em ; bạn làm tốt lắm; anh cũng muốn ngủ với em; hãy tâm sự nhìn mặt anh nhé; thông cảm vì đã không dành thời gian cho em nek Thiện ơi;&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nghe người ta nói thanh lọc này thanh lọc nọ nhưng mà mày nhìn lại đi có cái&nbsp; gì đâu; họ vẫn kiếm được 3 bốn việc và có quyền lựa chọn trong khi mày lại đánh giá thấp họ quá thiện à; nhục chương ngưỡng mộ gì chưa; hay bản ngã lại trách bản thân sau mày ngu dữ z trời, sau những câu chuyện chưa chắc buồn đó.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Thanh lọc ở đây là cái dụ hàng giả; hàng lậu; hàng cấm ảnh hưởng sức khỏe cộng động vô cùng lớn lao nên họ phải lên tiếng cho tiếng nói của chính họ chứ thiện.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Anh ta hứa với tôi 1 lần nữa là manager trong 1 cái gọi là thi sách nhóm nhỏ gì đó để tôi đi làm nhưng tôi đã hứa là sẽ đi nhà thờ cùng anh ấy đồ hen; nên tôi sẽ đi&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>anh ta lấy danh dự 1 người anh ra để hứa với toi; đi làm với tôi này và nọ và tôi ; mọi chuyện trên đời đều có một tác vụ duy nhất đó là thử xem tâm mình nó phản ứng như thế nào trước sự việc như thế đúng không; vậy nên đâu biết dc là buồn hay là thế nào&gt;&gt;<br>vì đơn giản là mình chả có bỏ cái gì cả&gt;&gt; có lên đừng sợ&gt;&gt; càng suy luận thì chúng ta càng mệt&gt;. và cái sự ảnh hưởng của ta lên sự việc chả có cái đéo j cả&gt;&gt; thôi thì củng cảm ơn Anh Henry vì đã làm giúp tôi; bây giờ cảm xúc mày muốn gì&gt;&gt;&gt; vọng tưởng mà thôi&gt;&gt; vô thường mà thiện nếu không có ảnh thì mình cũng chả biết rằng mình tư duy tài xế đúng không:&nbsp;<br>+ mình k làm việc dc với người âu vì mình có cái đầuu business đồ hen; chả có cái màu gì gần gủi&gt;&nbsp;<br>+ mình xứng đáng với điều tốt mà Thiện; mình cũng có thể làm chủ cái sự nghiệp của mình; mình hiểu hơn về blockchain<br>+ hãy đọc nhiều hơn đừng tưởng thằng Dev biết code nhen thiện<br>+ hoàn toàn có thể xây dựng 1 cái cộng đồng này nọ hen thiện; bao lần ăn ngon; bao lần chỉ điểm; tư vấn này nọ; bao lần leader; bao lần chỉ dạy mình&gt;&gt; ổng lừa mình làm gì<br>+ tư duy dài hạn<br>+ <b>mình có thể tạo ra một cái blog&gt;&gt; nơi bạn có thể cảm thấy an toàn viết cái bài viết của mình; mong muốn nhận dc sự giúp đỡ &gt;&gt; có thể ẩn danh kết nối_ liên lạc với_ tâm sự lắng nghe j đó &gt;&gt; hoặc thậm chí mình chứng minh có thể làm bằng tiếng anh nữa mà thiện</b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Điều mà mình thật sự biết ơn cho<br>--- có cơ hội nhận cả email và cuộc gọi mời đi làm việc<br>--- mình có thể chủ động kết bạn zalo với họ không; Đức không sài zalo mới ghê<br>*** cơ hội đi phỏng vấn tiếng này nọ hen&nbsp;<br>* có những bài học về mục tiêu; hướng về nó&gt;&gt;&gt; có những hoạt động từ chữ; đoạn văn; và những cách đo lường mình thấy rất hay luôn hen&gt;&gt;&gt; hình thành thói quen &gt;&gt; kiểm soát cuộc đời của mình sao cho hay nek thiện ơi.<br>/* dù gì tôi cũng tốt nghiệp bằng giỏi chứ bộ&gt;&gt; nhưng mà tôi chưa ăn mừng gì hết mới hay chứ cố lên thiện ơi&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Chúa cho tôi biết giá trị của đồng tiền&gt;&gt; làm cái gì long-term hay&nbsp; tham khảo ý kiến người khác thiện à đừng cố làm 1 mình chi hết á &gt;&gt;&nbsp; 3 tháng chu cha nghe tiếng anh; nói nhảm; từ chối làm việc nhà; nhưng mà thấy cũng ok mà; &gt;<b><u class="cdx-underline">&gt;&gt; làm sao để kiểm soát nó á thiện ơi.&nbsp;</u></b></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tôi nợ tiền ba mẹ; chú say; cả mẹ nữa lên đến hàng trăm triệu<br>và cũng hứa rằng mình sẽ có 15 triệu 1 tháng ietls 7.0 mà thiện ơi<br>&gt;&gt; thì mình phải trả giá 1 cách tương xứng chứ thiện ơi<br>1./ chờ đợi hoài áp lực cao 2. chúng ta phải chấp nhận yếu&gt; khiêm nhường người khác chứ thiện 3/ cái giá để có công việc lương cao mà chỉ có 300k thì quá rẻ mà thiện&gt;&gt; chưa bằng 2h của mình tại sao mình phải nghi ngờ&lt;&lt;&lt; nghi ngờ về sự thật làm gì &gt;. cứ tìm cái khác đi đc không; mình đang sợ &lt; k có việc làm&gt; chứ đâu phải do ông kia &gt;&gt;&gt; thôi cứ chấp nhận hiện tại và sống tiếng</p></div>

<div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/b6aeca446c3efbb8022529e8a76b9bbf2375d1e9b26133d8f34b466eba32ae5d.png"alt="image.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 17 và 18, quân Ottoman tiến hành tấn công ban đêm nhưng quân Byzantine giữ vững.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani nói:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Điều quan trọng là bệ hạ giữ được tinh thần binh sĩ. Động viên họ bằng mọi cách, kể cả tiền bạc. Được như vậy thì Mehmed có dốc quân cả nước tới đánh thì Constantinople vẫn trụ được. Thần chỉ e ngại bức tường hướng biển thôi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Điều này khanh cứ yên tâm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Constantinople là tâm điểm của rất nhiều cuộc tấn công, hầu như đều kết thúc với thất bại ê chề của phe công thành. Mặc dù nằm ngay sát mép nước, ở một vị trí rất dễ tổn thương trước hải quân, nhưng bí thuật của Constantinople nằm ngay dưới mặt biển của vịnh Sừng Vàng.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vua Constantine nói:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Chúng ta có sợi dây xích khổng lồ nặng hàng tấn, sẵn sàng giăng ngang vịnh Sừng Vàng. Nội bất xuất, ngoại bất nhập. Thuyền bọn Ottoman liều mạng xông thẳng đến đó chỉ làm mồi cho hỏa công mà thôi.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXc7cpc7Q0_9a3s57_Xwm62Y8I3emnq-0vEW7Gu-CblD-fxg0REIIajUYREe-WAIBOhZfkyD7ThHDEP_6LWbyi8N7yAt5mdF0AraitIDfD2Ogk24oB6JfI-wi07e9prboNvtJf31fMHGiYkHz3hhS8Xy3cSj?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đã hơn nửa tháng, quân Ottoman không có dấu hiệu dỡ bỏ vây hãm. Họ tin rằng Byzantine có thể cầm cự được, miễn là nhận được viện trợ. Áp lực đè nặng lên vai Giustiniani. Thật giống như một đoạn trong bài <i>Bình Ngô đại cáo</i>:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>“Trông người, người càng vắng bóng</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Mịt mù như nhìn chốn bể khơi</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p><i>Tự ta, ta phải dốc lòng</i></p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Vội vã hơn cứu người chết đuối”</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hãm thành là cuộc chơi của sức chịu đựng. Kẻ nào lì lợm hơn, kẻ đó thắng. Quân Ả Rập từng bao vây để ép Constatinople chết đói, cuối cùng chính họ hết lương thực trước và phải ăn thịt người để sống.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hàng ngày, Giustiniani vẫn đốc thúc binh sĩ sửa chữa tường thành và tiến hành các đợt phản công nếu Mehmed cho quân áp sát Constantinople. Vị chỉ huy lão luyện hiểu rằng cần phải thật lì lợm để Mehmed phải thối chí. Ngày nào Constantinople còn chưa thất thủ, ngày đó vẫn còn hy vọng. Toà thành này đã đứng vững hàng thế kỷ, nó sẽ không dễ dàng sụp đổ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 20, Giustiniani bảo binh sĩ:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Ta chợp mắt một chút. Có việc khẩn cấp mới được gọi, rõ chưa?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani ngồi dựa lưng vào tường thành Theodosia. Đêm nay có vẻ quân Ottoman cũng nghỉ ngơi. Tiếng đại bác đã ngưng từ lâu. Binh sĩ cũng nhận lệnh chia ca nghỉ ngơi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trời lặng gió, sóng biển vỗ nhè nhẹ mang theo mùi mằn mặn của muối. Giustiniani chìm trong giấc ngủ ngắn nhưng chập chờn. Trong cơn mơ, ông thấy cảnh binh đao chém giết. Quân Thổ từ khắp nơi tràn vào các cổng thành Constantinople. Lá cờ Ottoman tung bay ngạo nghễ trên ngọn tháp giữa sắc cam rực cháy của thành phố điêu linh. Ông thấy mình nằm hấp hối trên nền đất lạnh, với mũi tên găm thủng ngực và tro tàn phủ lên như tấm vải liệm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Đốt đuốc lên, đốt đuốc lên!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Tiếng binh sĩ Byzantine í ới gọi nhau. Một người lính nắm lấy vai Giustiniani mà lay:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Tướng quân, thuyền viện trợ tới!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani bừng tỉnh. Dọc theo bức tường, đèn đuốc rực rỡ, cả ngọn hải đăng cũng vậy. Mọi thứ đều bừng sáng như thắp lên hy vọng cho toà cô thành. Ở đường chân trời, bốn chiếc thuyền phương Tây hướng về phía Constantinople.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/d61fa9f65002090bcb542edd65df0a620286623f8fec09c39f878ea5df9a01db.png"alt="image.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bên trại Ottoman, Mehmed cũng thấy điều tương tự. Nhà vua nói:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Đúng như tin tình báo. Nhưng mà chỉ có bốn thôi à?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Không đợi nhà vua ra lệnh, Baghtohlul bước lên tâu:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Tôi sẽ tiên phong chặn chúng!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Rồi ông ta bước phăm phăm về phía đoàn tàu Ottoman, nhổ neo tiến vào biển Marmara. Người Byzantine trên tường thành nín thở chờ đợi diễn biến câu chuyện. Họ không đủ thuyền để ứng cứu đoàn viện trợ. Tất cả phó thác vào ý trời.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Baghtohlul gầm lớn:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Giương cung! Sẵn sàng! Bắn.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Hàng trăm mũi tên lửa từ đoàn thuyền đông đúc của Ottoman phóng thẳng lên không trung. Chúng rực cháy như sao chổi, vẽ thành một dòng thác tuôn thẳng xuống bốn chiếc thuyền phương Tây. Thuỷ thủ đoàn vội vã đưa khiên che chắn. Cánh buồm bắt đầu bốc lửa.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Giết!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Baghtohlul hô hào binh sĩ chèo thật nhanh đến bám lấy con mồi. Bốn chiếc thuyền lớn như thể bánh ngọt thu hút bầy kiến bao quanh. Hải quân Ottoman cố gắng bám lấy dây trèo lên. Ở điểm này, thuyền buồm phương Tây có lợi thế tuyệt đối so với thuyền chèo tay của người Thổ. Họ đứng trên cao, còn quân địch ở dưới thấp. Quân Ottoman leo tới đâu là bị gươm giáo xiên tới đó, rơi xuống biển như sung rụng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Biển lặng gió, họ không tiến lên được. Căng quá!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Loukas Notaras ôm đầu khi thấy quân Ottoman đang trèo lên thuyền mỗi lúc một nhiều. Quả thật là “muôn sự đã đủ, chỉ thiếu gió Đông”. Giustiniani hỏi:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Hoàng thượng, chúng ta còn tổng cộng bao nhiêu thuyền?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Khanh tính làm gì?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Giải cứu đội thuyền đó.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Notaras lắc đầu:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Đừng liều mạng, ông không làm gì được đâu. Chúng nó đông lắm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Trong lúc họ đang tranh cãi, bỗng nhiên lá cờ lay động nhẹ. Giustiniani phát hiện ra, cười:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- “Gió Đông” đã đến rồi.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Từng đợt gió hiu hiu thổi. Dần dần mỗi lúc một mạnh hơn. Các lá cờ Byzantine bấy giờ đã rung phần phật. Những cánh buồm cháy nham nhở của thuyền viện trợ bấy giờ cũng căng phồng. Chúng đã no gió và bắt đầu di chuyển.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>&nbsp;Mehmed cắn răng:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Baghtohlul làm cái gì thế? Mau đánh chìm chúng!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Bốn chiếc thuyền buồm to lớn được gió tiếp sức, lướt nhanh về Constantinople, đánh dạt các thuyền chèo tay Ottoman. Baghtohlul một tay cầm rìu đốc thúc, tay kia bịt con mắt đang chảy máu ròng ròng:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Chèo nhanh nữa lên! Không được để chúng cập bến!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Nhưng gió mỗi lúc một lớn. Baghtohlul tuyệt vọng nhìn những chiếc thuyền buồm bỏ rơi mình ngày càng xa. Binh sĩ Ottoman dù có ráng hết sức cũng lực bất tòng tâm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sợi dây xích khổng lồ được hạ xuống và đã an toàn trong vịnh Sừng Vàng.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXeou8ijgFoA5PaZjRDtSA60N9URlKr_2HY02DkNE-i499Sc0e0qeK1m2G7YsNPA2w3C9xSc6GezA8Oa_80midRPR0mdkiGahI_tmEKRn8Lx3bylaKmAg3nvwCKou8SXhqPeSBFJNkEW-t3Zbs35mAxE1rug?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>---</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đón đọc kỳ 5.</p></div>

<div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXcnAv_T1b-8ykWqlOcioUyXxxxECHe6C178Po9SAUOUnxxb4VWtkqAp666i-hIt1VXAaVZsg8J2yRVJE-NiVEMZhWsvAX41pdRHU1zhPt70Wl6h5sDZZEisTflfxPFFcIPuFX3DVUCAS-JtA123EcsTYhQx?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 5 tháng 4 năm 1453, Mehmed đến Constantinople cùng đoàn quân cuối cùng. Nhà vua đã nghiên cứu rất kỹ về tòa thành này và các lớp phòng thủ của nó.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Theo như binh pháp Tôn Tử:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>“<i>Phép dụng binh, gấp mười lần địch thì bao vây, gấp năm lần địch thì tấn công, gấp đôi thì chia ra mà đánh, bằng địch thì phải đánh khéo, kém địch thì rút, tránh giao tranh với địch</i>”</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed chưa từng đọc binh pháp Tôn Tử, nhưng phép dùng binh cũng gần đúng như thế. 8 vạn quân Ottoman đương đầu với 7 ngàn quân Byzantine, một sự chênh lệch khủng khiếp. Dũng sĩ Suleiman Baltoghlu nói:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Tâu bệ hạ, lũ chuột La Mã cậy có thế hiểm thành cao hào sâu. Ta chỉ cần vây chặt Constantinople và diệt gọn viện binh là chúng không thể thoát khỏi cảnh cá chậu chim lồng. Thế nào cũng mở cửa đầu hàng để khỏi chết đói.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed cười:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Việc này giao cho khanh. Bất cứ thuyền phương Tây nào bén mảng với ý đồ tiếp tế cho Constantinople, cứ thẳng tay đánh chìm chúng xuống biển Marmara.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Sau khi chiếm hết những cứ điểm phòng ngự bên ngoài Constantinople, trận vây hãm bắt đầu.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Quân đội Ottoman đóng trại đối diện với kinh đô La Mã. Họ bắt đầu triển khai thế trận đại bác. Muốn hạ thành phố vĩ đại này, bắt buộc phải bắn sập những bức tường của nó.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 6, vua Constantine lo lắng:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Thành phố sẽ chịu đựng được trong bao lâu?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani nheo mắt:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Có thể vài tháng, cho đến khi chúng nó mệt mỏi tự rút lui như ngày xưa. Murad còn không hạ được Constantinople thì sá gì thằng con trai non choẹt của ông ta.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani vừa dứt lời, một tiếng “Ầm” long trời lở đất vang lên. Cả một mảng tường thành rung lên như gặp địa chấn. Vua Constantine hoảng hồn:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Cái gì vậy? Cái gì vậy???</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ở phía đường chân trời, giữa những khẩu đại bác nhỏ, nổi bật lên là khẩu đại bác khổng lồ. Khẩu đại bác to đến mức chưa ai từng thấy. Đại công tước Loukas Notaras lồm cồm bò dậy, lắp bắp:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Chính hắn, tên khốn đó!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed mỉm cười nhìn về Constantinople. Tường thành bấy giờ đã thủng một lỗ sâu hoắm. Nhà vua ngoái đầu ra sau hỏi:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Bao giờ bắn được tiếp, Orban?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Khoảng 3 giờ nữa, thưa bệ hạ.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Càng nhanh càng tốt nhé. Ta muốn chúng khiếp đảm đến mức tự giác ra khỏi thành đầu hàng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Người kỹ sư Hungary gật đầu vâng dạ rồi tiếp tục điều phối. Quả thật cái gì không mua được bằng tiền thì sẽ mua được bằng rất nhiều tiền. Kinh doanh chứ không phải làm từ thiện, Orban sẵn sàng bán phát minh của mình cho bất cứ ai đáp ứng được mức giá “khủng”, xứng đáng với công sức ông ta bỏ ra.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Chắc chắn bắn thủng được Constantinople không?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Tôi đã từng sống ở Constantinople và khảo sát bức tường nhiều năm. Với khẩu Basilic này, bây giờ có là thành Babylon thì cũng sập!</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="https://lh7-rt.googleusercontent.com/docsz/AD_4nXdCWpZYNOpMh6MUqS3KxCviXi1m5h77HdVfJmrjXSqujStDATzMBPCYRHhu6vXEBag5fGs26pnBGe-ptlLR53zAgKHc6Cvp6h6PNPQACvA9yiP0FX_D2XyvXXkMVEka0YimYTqOEiSj38kCglxqknEWG5Ze?key=rXjt2Txa_dnv7VHuTKYczA"alt=""style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Mehmed phóng tầm mắt về kinh đô cổ xưa của người La Mã, nhẩm tính rằng sẽ cần bao nhiêu đợt oanh tạc nữa để hạ gục nó. Ngay từ trước khi bắt đầu, Mehmed biết mình phải đối diện với hệ thống phòng thủ kiên cố nhất thế giới. Khi nhìn thấy bản thiết kế của Orban, Mehmed nhanh chóng cho đúc thử một mẫu. Khẩu súng demo này đã bắn chìm một tàu buôn Venice ngay lập tức khi nó từ chối nộp tiền để qua vịnh Bosphorus. Đó là lý do Mehmed quyết định xuống tiền để đúc phiên bản khổng lồ: Basilic.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Khẩu Basilic đặt trước lều nhà vua dài hơn 8m. Mất tối thiểu 3 tháng để nó xuất xưởng. Để kéo Basilica đến chiến trường, Ottoman phải dùng tới 60 con bò cùng 400 người. Thậm chí, những quả đạn khổng lồ dành cho Basilic cũng không thể chế tạo hàng loạt. Vì Basilic còn khuyết điểm, quân đội Ottoman vẫn phải dùng các khẩu đại bác nhỏ hơn để bắn hạ Constantinople. Sultan hạ lệnh cho thành lập xưởng đúc súng cách Constantinople 240km để liên tục chế tạo thần công.&nbsp;&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 7, Mehmed cho bộ binh nhẹ tiến công thăm dò. Tuy nhiên, quân Ottoman nhanh chóng bị đẩy lùi.&nbsp;</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Một ngày chỉ bắn được vài phát thôi sao Orban?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Thưa bệ hạ, nếu lạm dụng sẽ rất nguy hiểm.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Orban vội vã đáp trong lúc đang kiểm tra tình trạng Basilic. Nòng súng toả ra nhiệt lượng hừng hực sau mỗi phát bắn. Các kỹ sư phải dùng dầu ô liu ấm để thấm ướt nòng súng nhằm ngăn chặn khí lạnh tràn vào khiến các vết nứt toác ra. Orban phải lót thêm một lớp đồng dày 20cm để ngăn ngừa Basilic phát nổ giữa chừng.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Quả thật Basilic bắn rất mạnh. Nó dư sức đẩy quả đạn nặng hơn nửa tấn bay xa hàng cây số, gây nên những lỗ thủng sâu hắm lên tường thành Constantinople. Tuy nhiên, Basilic bắn chậm đến sốt ruột. Cách ba giờ chỉ bắn được một phát. Điều này giúp quân dân Byzantine có đủ thời gian sửa chữa những đoạn tường thành hư hại trước khi Ottoman phát động một đợt oanh tạc mới.</p></div><div class="block-wrapper" type="image"><img src="/api/v1/media/711070462d9aa04e8935af50c33e2d8c436d58cd49834b745b05c32a5c45ff48.png"alt="image.png"style="max-width: 100%;"></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 8 và 9, Giovanni Giustiniani vận đầy đủ giáp trụ, dẫn theo các chiến binh Byzantine xông ra ngoài thành.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Chết đi bọn Thổ!</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Giustiniani dũng mãnh tả xung hữu đột, chém giết rất nhiều, trước khi rút quân về lại Constantinople. Mehmed kinh ngạc:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Kẻ này là ai?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Dũng sĩ Suleiman Baltoghlu đáp:</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>- Giovanni Giustiniani, tay lính đánh thuê đến từ Ý, chuyên gia thủ thành. Nếu không giết được hắn, e rằng quân ta sẽ gặp không ít khó khăn?</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Ngày 11, quân Ottoman nã đạn liên tục vào tường. Tuy nhiên, thời ấy đại bác dùng loại đạn đặc chứ không phải đạn nổ. Những đoạn tường thành vỡ nát hoá ra lại giúp giảm sức công phá của đạn tốt hơn nhiều.</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>---</p></div><div class="block-wrapper" type="paragraph"><p>Đón đọc tiếp kỳ 4.</p></div>